پترو رزین | کاربردها و ویژگی ها | پیلار تجارت

پترو رزین

پترو رزین ها که به لاتین Hydrocarbon Resin  خوانده میشود فاقد شکل خاص بوده و جزو پلیمرهای ترموپلاستیک (با افزایش گرما بدون تغییر شیمیایی تغییر حالت میدهد) دسته بندی میشوند.

این مواد در صورت پلیمری شدن هیدروکربن های غیر اشباع ساخته شده و معمولا وزن ملکولی کمی دارند. این مواد که در سه نوع  C5آلیفاتیک، سیکلوآلیفاتیک DCPD و C9 آروماتیک وجود دارند، میتوانند برخی اوقات از طریق هیدروژنه شدن تغییر رنگ را کم کرده و پایداری خود را در مقابل عواملی چون اشعه فرابنفش و حرارت تقویت و بهبود بدهند.

این متریال قابلیت انحلال مناسب در حلال های مختلف دارد و همچنین سازگاری طلوبی با EVA و سایر مواد لاستیکی دارند.

پترو رزین

امروزه این ماده به عنوان یک محصول بسیار کاربردی مورد استفاده قرار میگیرد و توجه متقاضی های زیادی را به سمت خود جلب کرده است.

این امری بدیهی می باشد که این تقاضا بخاطر ویژگی های مانند، وزن ملکولی سبک، پایداری در برابر بسیاری از اسیدها، پایداری حرارتی مطلوب، پایداری نوری، سازگاری، انعطاف پذیری و… میباشد که در این محصول وجود دارد و آن را ب یک محصول کاربردی در صنایع گوناگون مبدل کرده است .

شایان ذکر است که با وجود افزایش کاربرد این محصول بطور مداوم و دارا بودن خلوص بالا و کیفیت بسیار مناسب، از لحاظ اقتصادی نیز به صرفه است.

محصولی با این حجم از کاربرد و همچنین ویژگی های مطلوب به چه شکلی است؟

این ماده اولیه به شکل یک گرانول زرد روشن یا قهوه ای است که عمدتا در بسته های 25 کیلوگرمی فروخته میشود.

این ماده در حالت جامد با فرمول شیمیایی C₈H₆O پایداری بسیار خوبی در مقابل محیط های اسیدی و قلیایی دارد همچنین میزان اسیدی بودن این ماده 160-190 و میزان  بازی بودن آن به تقریب 170-220 در نظر گرفته شده، این محصول دارای دمای ذوب ^℃75 میباشد.

در ادامه میخواهیم بررسی کنیم که پترورزین ها چه کاربرد هایی در صنعت دارند؟

در پاسخ به این سوال میتوان گفت با توجه به ویژگی هایی که برای این محصول ذکر کردیم از آن میتوان به عنوان براق کننده و جلا دهنده ، عامل یکسو کننده، اصلاح کننده عملکرد و عامل همگن کننده،  تثبیت کننده حرارتی و تنظیم کننده ویسکوزیته در تهیه فرمولاسیون در صنایع رنگ و رزین مانند رنگ روغنی،  چرا که علاوه بر افزایش میزان چسبندگی و رطوبت رنگدانه، با کم کردن VOCs مقاومت در برابر آب و کپک زدگی را بوجود میارود.

انواع رزین

از این ماده میتوان در تولید انواع چسب، صنایع لاستیک و پلاستیک، آسفالت های رنگی و اتوبان، پوشش ضد خوردگی، مبلمان، کفپوش های PVC، مواد منفجره، صنایع جوشکاری، صابون سازی و… استفاده کرد.

درست است که این محصول پایداری بالایی در مقابل مواد شیمیایی از جمله اسید ها و یا شرایط نوری دارد اما باز هم جزو محصولات شیمیایی هست پس باید با توجه به این موضوع باید در محیط خشک و خنک (دما به هیچ وجه نباید بالای 30 درجه باشد و بهترین دما، دمای اتاق یا کمتر ازآن است.)، همچنین سرپوشیده و بدور از اسید ها و مواد شیمیایی پرخطر و رطوبت بالا (زیرا رطوبت بیشتر از 85% کیفیت محصول را کم میکند.)، نگهداری شوند.

این محصول میانگین دوسال مدت زمان ماندگاری دارد که البته این ام امر مستلزم داشتن اطلاعات فنی و حفاظت ایمنی مواد به منظور نحوه صحیح نگهداری در جهت حفظ کیفیت و ماندگاری آن بدون ایجاد خسارت است .

با کمی نگاه به صفحات قبلی این مطلب را درمیابیم که این مواد در سه شکل C5، C9 وسیکلو آلیفاتیک وجود دارند. با ما همراه باشید که در ادامه انواع شکل های مذکور را بررسی کنیم.

دسته اول C5 آلیفاتیک

قبل از هرچیز بپردازیم به اینکه چرا به آنها آلیفاتیک میگویند؟ زمانی که بیان می کنیم این رزین ها در طبیعت آلیفاتیک هستند به این معنی است که با تعداد زیادی از الاستومرهای مصنوعی با قطبیت پایین و اکثر الفین ها و به طور کامل با لاستیک های طبیعی سازگاری خوبی دارند. مونومرهای سازنده این دسته محصولات پای پریلن و مشتقات آنها می باشند.

دسته اول C5 آلیفاتیک

این مواد که در محدوده رنگی زرد روشن تا قهوه ای قرار دارند و دارای ثبات گرمایی بسیار خوبی هستند ، یک طیف گسترده از وزن ملکولی را به خود اختصاص دهند و در صورتی که جامد باشند در دما ^℃85-115 و در صورتی که مایع باشند در دما ^℃5-10 نرم میشوند.

C5هیدروکربنی در تولید انواع چسب با ایفا کردن نقش چسبنده، توانسته مورد توجه افراد بسیاری قرار بگیرد نتیجتا از آن در تولید چسب حساس به فشار و چسب حرارتی بسیار استفاده میشود، همچنین با استفاده از رزین های نفتی C5 خواص آنها را بهبود داد .

دسته دوم C9 آروماتیک

آروماتیک ها همانطور که مشخص است دارای ساختار معطر هستند و با الاستومر های قطبی نسبت به C5 ها سازگاری بیشتری دارند. از پلیمریزاسیون یک ماده نسبتا خالص بنام روغن رزین C9، دسته دوم حاصل شده که رنگ خیلی تیره تری (زرد تیره تا قهوه ای) به نسبت سایر رزین های هیدروکربنی دارد. آنچه که موجب تفاوت در خواص ملکولی و محلول های رزین های C9 و C5 میشود این است که خواص مواد اولیه آروماتیک در پلیمر رزین نهایی حفظ میشود.

دسته دوم C9 آروماتیک

این دسته از هیدروکربن ها به اندازه زیادی به صورت تجاری در دسترس هستند، بیشتر در سیستم های پارافین کلره، رنگ،بوتادین اتسایرن، کوپلیمر اتیلن ونیل استات(28%) و… مورد استفاده قرار میگیرد.این ماده بارنگ تیره خود همچنین در یک مقایسه کوچک نسبت به C5 دارای ویسکوزیته ذوب خیلی بالاتر و نقطه نرم کنندگی ^℃100 -150 میباشد.

تفاوت رزین های نفتی C5 وC9؟

شاید آشکار ترین تفاوت بین این دو محصول آروماتیک بودن یکی و آلیفاتیک بودن دیگری میباشد اما تفاوت های دیگری از جمله اینکه C9 ها عمدتا برای رنگ و پوشش های ضد خوردگی و… استفاده میشوند در حالی که رزین های C5 عمدتا در تولید چسب به علت چسبندگی بالا استفاده میشوند.

C9 دارای بوی زیاد و C5 دارای بوی کمتری هست و همچنین معمولا نه کربنه ها رنگ تیره تری را به خود اختصاص می دهند. رزین های C5 علاوه بر قدرت چسبندگی بالاتر قابلیت حل شدن در حلال های بیشتری را نیز دارا می باشد و همچنین از لحاظ نقطه دمایی برای نرم شدن باهم تفاوت دارند.

حال که به طور کامل با رزین C5 و C9 های نفتی و ویژگی های آنها آشنا شدیم به سراغ نوع دیگری از آنها به اسم پترو رزین GA120 میرویم.

پترو رزین GA120

از این محصول میتوان به عنوان یک ماده آروماتیک یا معطر نام برد. این ماده قابلیت این را دارد که در استر ها،حلال های کلر و هیدروکربن های آروماتیک حل شود اما در آب، محلول های گلیکول و حلال های کتونی نامحلول است.

GA120

با کمی تمرکز بیشتر در ارتباط با کاربرد های رنگ درمیابیم که استفاده از GA120 باعث بهبود خاصیت پوشش در خشک کردن و… میشود و از این رو معمولا در جوهر های چاپ، مبلمان سازی، پوشش ضد خوردگی، آسفالت رنگی و جاده ای، کشتی سازی و صنعت رنگ و چسب و… بسیار پرکاربرد ظاهر شده است.

کالیفون

اگر علاقه مند به هنر باشید احتمالا این کلمه شما را به یاد ساز ویولن خواهد انداخت، که البته از این محصول برای زبر کردن آرشه این ساز استفاده خواهد شد اما این محصول کاربردی تر از آن میباشد که بتوان کاربرد های آنرا تنها به یک فانکشن محدود کرد، در ادامه میخواهیم کمی بیشتر با این ماده و خواص آن آشنا شویم.

نوع دیگر از رزین ها کالیفون یا گام روزین یا در شکل لاتین colophony  میباشد که حالت نیمه شفاف دارد و ازروزین تقطیر شده (گرما دادن و تبخیر بخش فرار به اسم ترپانتین) صمغ درختان کاج ، سرو و صنوبر و بطورکلی مخروطی میباشد و در سه دسته روزین صمغ، چوب و TALL-OIL (برای تولید سلولز و کاغذ) قرار داده میشود. و از نظر رنگ طیف زرد تا سیاه (متناسب با نوع استفاده) را به خود اختصاص داده که البته نوع زرد پررنگ آن در صنعت شایع تر است.

کالیفون

در بخش صنعتی و مدرن روزین ها بسیار کاربردی هستند اما باید در نظر داشت که روزین های صنعتی هیچ شباهتی با نوع گیاهی آن ندارند در واقع روش پردازش آنها موجب تفاوت در آنها میشود.

البته شاید این سوال برای شما بوجود بیاد که چرا این دو دارای خصوصیات فزیکی مشابه هستند؟ که در صورت سر و کار داشتن با رزین های مصنوعی مثل اپوکسی ها و آشنایی با نحوه کاربرد آنها در صنعت درمیابید که اینها هیچ ربطی با رزین های مشتق شده از گیاهان ندارند.

کاربرد ها و ویژگی ها

کالیفون این ماده بسیار پرکاربرد و آلرژی زا در صنایع گوناگون من جمله راکت های تنیس، لوازم آرایشی و بهداشتی مثل رژ لب، ریمیل، رژگونه و محصولات پاک کننده، جوهرچاپ، جلا و پولیش دهنده و…  میتواند مورد استفاده قرار گیرد.

اما چرا؟ در پاسخ به این سوال باید به ویژگی های بسیار چشمگیر این ماده در حالت اصلاح شده و اصلاح نشده، اشاره کرد. بطور مثال اینکه با وجود خاصیت اسیدی این محصول اما باعث خوردگی نمیشود همچنین میتواند به عنوان یک قوام دهنده و امولسیفایر کاربرد داشته باشد در نتیجه در تولید بسیاری از محصولات استفاده میشود.

عوارض جانبی کالیفون

اگر کمی به بالا تر برگردیم متوجه میشویم که این ماده کاربردی، آلرژی زا هم هست، پس نه تنها میبایست که دائما در تماس با این محصول نباشیم بلکه در زمانی که از این محصول استفاده میکنیم نیز باید مراقبت های لازم را انجام دهیم.

آلرژی در افراد مختلف به اشکال مختلفی نشان داده میشود بطور مثال مشکل تنفسی، سوزش چشم، آبریزش بینی یا در صورت تماس پوستی خارش و التهاب و قرمزی از عوارض آن میباشد. در صورت اولین بروز آلرژی تماس با این ماده را قطع کنید و اگر بهبودی حاصل نشد حتما توسط یک پزشک ویزیت شوید.

نکات تکمیلی

درست است که پترورزین یک ماده بی اثره و همچنین دارای پایداری از جهات مختلف میباشد اما باز هم یک ماده شیمیایی خوانده میشود پس باید شرایط محیطی مناسبی را برای نگهداری آن در نظر گرفت که مهم ترین آن شرط عدم وجود دمای بالا میباشد حتی با وجود اینکه این ماده غالبا غیر قابل اشتعال است، همچنین محیط های حاوی ترقه یا بطور کلی مواد منفجره نباید برای نگهداری این محصول استفاده شود.

کمی قبل تر در این باره صحبت کردیم که برخی از رزین ها امکان دارد که موجب آلرژی شوند پس برای محافظت از اندام هایی چون پوست، چشم، دست، سیستم تنفسی و… استفاده از روپوش مخصوص، عینک، دستکش و ماسک و سایر عوامل محافظتی امری الزامی میباشد.(این مراقبت ها با وجود غیر سمی بودن این مواد توصیه شده اند).

نگاهی کوتاه به رزین مایع

کمی از دنیای رزین های جامد فاصله بگیریم. بسیاری از تزئینات وسایل خانه یا زیورآلات و… با استفاده از رزین های مایع مورد استفاده قرار میگیرد.

رزین مایع

نوعی بی رنگ و بسیار مورد توجه در این حوزه رزین اپوکسی میباشد که پس اینکه در قالب مورد نظر ریخته شد پس از خشک شدن، حالت جامد و شفاف به خود گرفته و در دو نوع رقیق و غلیظ که به ترتیب برای تکنیک های نقاشی، تزئینات چوب و رزین در حالت بدون تحدب و…، و نوع دوم برای ساخت زیور آلات باحالت کروی استفاده میشود.

در این بخش میبینیم برای کاربرد های مختلف، از رزین های متفاوتی استفاده میشود. به طور مثال نوع ترنسپرنت آن همانطور که از اسمش مشخص است برای شفافیت دادن به رزین استفاده میشود، و یا از شکل خمیری آن استفاده کرده و شکل و جلوه ای مات به محصول نهایی میدهد.

لازم به ذکر است که تنها استفاده از نوع مناسب رزین برای ساخت محصول نهایی با کیفیت و ظاهر دلخواه کافی نیست بلکه فاکتور های مختلفی از جمله ثابت بودن دمای اتاق یا مرغوب نبودن قالب سیلیکونی نیز میتواند باعث کدر شدن محصول نهایی بشود.