اورتو زایلین یا دی متیل بنزن مخلوطی چرب با فرمول شیمیایی C8H10 و در حقیقت مایعی بی رنگ ، سمی ، با بوی شیرین ، قابل اشتعال ( بخار آن باعث آتش سوزی می شود ) است که معمولا به عنوان حلال در واکنش های شیمیایی مورد استفاده قرار می گیرد.
اورتو زایلین چیست ؟
اورتو زایلین (Orthoxylene) یک ترکیب شیمیایی از دسته هیدروکربنهای آروماتیک و از مشتقات زایلین است. زایلینها (Xylenes) مخلوط سه ایزومر مختلف میباشد: اورتو زایلین، متا زایلین، و پارا زایلین. اورتو زایلین دارای ساختار شیمیایی C₆H₄(CH₃)₂ است که دو گروه متیل (-CH₃) به صورت جانبی به حلقه بنزن متصل شدهاند.
مزایا و ویژگی های اورتو – زایلین
زایلن آزمایشگاهی دارای عدد اکتان بالا و همچنین فشار بخار پایین بوده و شامل حدود 40 تا 50 درصد متا – زایلین و بیش از ۲۰ درصد اورتو – زایلین ، پارا – زایلین و اتیل بنزن است که ترکیبی عالی جهت افزودن به بنزین میباشد. بد نیست به این نکته نیز اشاره داشته باشیم که خواص فیزیکی و شیمیایی ایزومرهای مختلف این ماده از جمله قطبیت و اسیدیته آن ها با هم متفاوت است.
مشخصات و ویژگیهای ارتو زایلین | |
نام ماده شیمیایی | اورتو – زایلین |
نام لاتین | Orthoxylene |
فرم شیمیایی | مایعی بی رنگ است و با بوی قابل تشخیص |
نقطه جوش زایلین | نقطه جوش اورتو زایلین 144.4 درجه سانتیگراد، متا زایلین 139.1 درجه سانتیگراد و پارا زایلین 138.4 درجه سانتیگراد است. |
محلول | زایلین در آب محلول نیست اما در بسیاری از حلالهای آلی مانند الکل و اتر حل میشود. |
کشور مبدا | ایران |
کاربرد O-Xylene
از این ماده با توجه به خواص و ویژگی های کاربردی که دارد در بخش های گوناگون صنعت و در تولید محصولات مختلف برای مثال در تولید ایزومرهای مختلف زایلن یعنی پارازایلن ، ارتوزایلن و متازایلن ، در صنعت تولید چسب برای کاهش ویسکوزیته ، در صنعت تولید پوشش های ضد آب و لوله های خط انتقال ، به عنوان حلال در صنایع چاپ ، لاستیک ، رنگ و چرم ، در شستشوی تجهیزات حمل و نقل برای تمیز کردن ریل های راه آهن ، ظروف چند وجهی مخازن هواپیما و ظرف رنگ های قدیمی و …استفاده می شود.
فرمول ساختاری اوتوزایلین
فرمول ساختاری زایلین (Xylene) شامل یک حلقه بنزن با دو گروه متیل (-CH₃) متصل به آن است. بسته به موقعیت این گروههای متیل نسبت به یکدیگر، سه ایزومر مختلف زایلین وجود دارد: اورتو زایلین (o-Xylene)، متا زایلین (m-Xylene)، و پارا زایلین (p-Xylene).
فرمول ساختاری هر یک از ایزومرهای زایلین:
- اورتو زایلین (o-Xylene): گروههای متیل در موقعیتهای 1 و 2 حلقه بنزن قرار دارند.
- متا زایلین (m-Xylene): گروههای متیل در موقعیتهای 1 و 3 حلقه بنزن قرار دارند.
- پارا زایلین (p-Xylene): گروههای متیل در موقعیتهای 1 و 4 حلقه بنزن قرار دارند.
تولید و ساخت ارتوزایلین
فرآیند تولید اورتو-زایلین (O-Xylene) بهطور عمده از طریق فرآیندهای پالایش نفت و گاز طبیعی صورت میگیرد. یکی از روشهای اصلی تولید اورتو-زایلین، اصلاح کاتالیستی (Catalytic Reforming) است. در این روش، هیدروکربنهای نفتی با زنجیرههای بلندتر در حضور کاتالیزورهای فلزی مانند پلاتین در دمای بالا و فشار زیاد به ترکیبات آروماتیک مانند بنزن، تولوئن و زایلینها (از جمله اورتو-زایلین) تبدیل میشوند. این واکنش باعث ایجاد ترکیبات آروماتیک میشود که در صنایع مختلف بهعنوان محصولات پایه استفاده میگردند.
پس از تولید، اورتو-زایلین باید از مخلوطی از ایزومرهای زایلین شامل متا-زایلین و پارا-زایلین جداسازی شود. برای این کار از روش تقطیر جزء به جزء استفاده میشود که به دلیل تفاوت در نقطه جوش ایزومرها، امکان جداسازی آنها را فراهم میآورد. در برخی موارد، از فرآیندهای دیگر مانند کریستالیزاسیون برای خالصسازی بیشتر اورتو-زایلین استفاده میشود. محصول نهایی بهعنوان ماده اولیه در تولید فتالیک انیدرید، پلاستیکها، رنگها و رزینها کاربرد گستردهای دارد.
تولیدکنندگان ارتوزایلین
تولیدکنندگان اورتو-زایلین در ایران شامل پتروشیمی اصفهان و پتروشیمی بندر امام هستند که محصولات آنها از کیفیت مطلوبی برخوردار است.
شرایط استفاده، خطرات و نگهداری اورتو زایلین
استنشاق بخار زایلین میتواند باعث کاهش فعالیت سیستم عصبی مرکزی شود و علائمی مانند سردرد، سرگیجه، حالت تهوع و استفراغ ایجاد کند که با قرار گرفتن در معرض سطح حدود ۱۰۰ ppm شروع میشود. در معرض کوتاهمدت، زایلین میتواند به سیستم عصبی آسیب برساند و در صورت بلع، پنومونیت شیمیایی ایجاد کند. تماس طولانیمدت با زایلین نیز باعث خشکی و تحریک پوست میشود و ممکن است عوارضی همچون تحریکپذیری، افسردگی، بیخوابی، خستگی و مشکلات حافظه ایجاد کند. همچنین، مطالعات حیوانی نشان میدهد که زایلین میتواند به رشد و سیستم تولیدمثل آسیب برساند.
پس فراموش نکنید که به هنگام استفاده از این ماده حتماً از دستکش، ماسک، عینک و لباس ایمنی استفاده نمایید.
توجه کنید که اورتو-زایلین باید در محیطی خنک، با تهویه مناسب و دور از منابع حرارت و آتش نگهداری شود، زیرا این ماده بهشدت اشتعالپذیر و سمی است. ظروف نگهداری آن باید محکم بسته شده و در مکان جداگانهای از سایر مواد قرار گیرد. حتی ظروف خالی نیز به دلیل باقیماندههای ماده، خطر آتشسوزی دارند.
قیمت و خرید اوتو زایلین ایرانی
برای استعلام قیمت اورتو زایلین، لطفاً با شرکت بازرگانی پیلار تجارت تماس بگیرید. ما آمادهایم تا بهترین قیمتها و شرایط خرید و فروش اورتو زایلین را به شما ارائه دهیم. برای دریافت اطلاعات دقیق و مشاوره در این خصوص، با شماره تماس 02177740003 تماس حاصل فرمایید.
- لینک های مرتبط : سایکلوهگزانون un تایوان
سوالات متداول
آیا زایلین یک حلال است؟
بله، زایلین یک حلال آلی قوی است که در بسیاری از صنایع، بهویژه در تولید رنگها، رزینها، لاکها و چسبها، استفاده میشود. این ماده بهخوبی میتواند بسیاری از ترکیبات آلی را حل کند.
آیا اورتو زایلین سمی است؟
بله، استنشاق بخارات یا تماس طولانیمدت با اورتو زایلین میتواند به سیستم عصبی مرکزی آسیب برساند و علائمی مانند سردرد، سرگیجه و تحریکپذیری ایجاد کند.
آیا اورتو زایلین یخ میزند؟
بله، زایلین میتواند یخ بزند. نقطه انجماد زایلین در حدود ۱۳٫۱ درجه سلسیوس (۵۵٫۶ درجه فارنهایت) است. بنابراین، در دماهای پایینتر از این نقطه، زایلین به حالت جامد درمیآید.
تفاوت بین زایلن و اکسایلن در چیست؟
تفاوت اصلی بین O-xylene (اورتو-زایلین) و P-xylene (پارا-زایلین) در محل قرارگیری گروههای متیل روی حلقه بنزن است. در O-xylene، دو گروه متیل در موقعیتهای مجاور یکدیگر قرار دارند، در حالی که در P-xylene، این دو گروه در مقابل یکدیگر و در دو سمت مخالف حلقه بنزن متصل هستند.