اسید ها (بخش دوم)

• خوردگی چیست؟

در یک تعریف ساده، خوردگی ناشی از دو واکنش کاهش و اکسایش است. که در طی فرایند تجزیه در قسمت آند (منفی) یون های فلزی که در محلول وجود دارند، باعث ایجاد ترکیبی جامد بر روی سطح فلز میشود؛ که گاهی خوردگی محدود به سطح شده و گاهی وسیع خواهد شد.

اگر بخواهیم ساده تر بیان کنیم، در صورت اکسید شدن تمام اتم های موجود در سطح یک فلز و آسیب به تمام سطح جسم، خوردگی رخ خواهد داد. این نوع خوردگی به خوردگی الکتروشیمیایی شناخته میشود. اگر بخواهیم این پدیده را در ارتباط با فلزات بیان کنیم، از واژه «زنگ آهن» استفاده خواهیم کرد.

از مطلب فوق نتیجه خواهیم گرفت که این پدیده در انواع مختلفی رخ خواهد داد.

انواع خوردگی

• خوردگی یکنواخت

این نوع خوردگی در سطح مواد اتفاق میافتد و بسیار رایج و متداول است. این پدیده در سطح وسیعی از جسم رخ میدهد. به عنوان مثال میشود از «زنگ آهن» نام برد. در این حالت فلز رفته رفته نازک شده و در نهایت تخریب میشود.

• خوردگی حفره ای

در ثر یک شکستگی موضعی و یا آسیب پوشش محافظ، یک خوردگی کوچک با یک سطح معمول ایجاد میشود. توسعه و پیشوری این نوع خوردگی غیر قابل پیش بینی میباشد، اما در نهایت تبدیل به سوراخ یا حفره خواهد شد. از اینرو بسیار مخرب است.

همچنین خوردگی فرسایشی، سایشی، غلظتی، گالوانیکی، تنشی، بین دانه ای، شکافی و روی زدایی از انواع دیگر این خوردگی در سطح فلزات میباشند.

اما چه عواملی بر خوردگی فلزات موثر میباشند؟ عواملی چون حرارت (با افزایش دما، سرعت واکنش افزایش میابد)، اختلاف پتانسیل (با افزایش جریان تولیدی)، در معرض اشعه رادیواکتیو بودن، محیط، زمان، فشار و… بر افزایش و یا کاهش پدیده خوردگی موثر میباشند.

در بخش عوامل خوردگی به «محیط» اشاره کرده ایم. کمی بیشتر در این جهت پیشروی کنیم.

محیط های موثر بر خوردگی

در این بخش میخواهیم به مواردی اشاره کنیم که در صورت قرار گرفتن جسم در آن محیط، سرعت خوردگی آن افزایش پیدا خواهد کرد. از جمله این محیط ها قرار گرفتن در معرض آب، اسید و… میباشد. در ادامه کمی بیشتر در رابطه با چگونگی تاثیر این محیط ها بر سرعت خوردگی صحبت خواهیم کرد.

·        محیط های آبی

میتوانیم از آب به عنوان یک عامل اصلی برای خوردگی نام ببریم، اما چرا؟

اگر یک فلز در یک محیط آبی قرار بدهیم، بین آب و کربن دی اکسید موجود در هوا واکنش رخ خواهد داد و در نتیجه اسید تولید میشود. درست است ماده تولید شده (اسید کربنیک) قدرت بالایی ندارد اما سرعت روند خوردگی را به نسبت آب، بیشتر خواهد کرد.

·        محیط های اسیدی

اسیدها در گروه خورنده ها دسته بندی میشوند. از طرفی اگر سطح فلز با یک خورنده در حالت های جامد، مایع و یا گاز ناخالص قرار بگیرد، خوردگی ایجاد خواهد کرد. «هیدروژن سولفید» «اسید هیدروکلریدریک» دو نمونه برای این گروه خورنده میباشند.

به طور مثال فلز روی را در نظر بگیرید که در ارتباط با اسید کلریدریک، ترکیبی را روی سطح فلز ایجاد خواهد کرد که رفته رفته موجب خوردگی جسم خواهد شد.

قطعا پدیده فوق برای ما مطلوب نخواهد بود؛ همچنین نمیتوان جسم را از در معرض محیط های تهاجمی قرار گرفتن، حفظ کرد؛ چراکه گاهی حتی در صورت پایدار بودن شرایط و خشکی محیط هم باز این روند طی خواهد شد؛ اما میتوان از طریق برخی اقدامات مثل استفاده از روکش یا پوشش و… از رخ دادن این پدیده جلوگیری شود.

از دیگر ویژگی اسیدها، ایجاد آسیب های پوستی شدید میباشد، که در ادامه در ارتباط با علت و نحوه ایجاد آسیب و همچنین کمک های درمانی آن، بیشتر آشنا خواهیم شد.

آسیب ها

احتمالا افراد بسیاری اسید ها را به خاطر آسیب هایی که میتوانند بوجود آورند، خواهند شناخت. این آسیب ها میتوانند تمامی اجسام، و یا بخش های مختلف بدن بشود مانند: پوست، چشم، پارچه و… . نکته قابل توجه این است که نه تنها اسیدها بلکه بازها هم از طریق تخریب کلاژن و پذوتئین میتوانند باعث ایجاد آسیب های پوستی شوند.

اسیدها پوشش کراتینی پوست را خراب کرده سپس سلول ها و بافت زیرین را نکروز میکنند (یعنی باعث آسیب و مرگ سلول خواهند شد)، برای نمونه اسید نیتریک در ارتباط با پوست، یک زخم زرد؛ و سولفوریک اسید در ارتباط با پوست، یک زخم تقریبا مشکی متمایل به قهوه ای، ایجاد میکند.

در این بین، برخی مواد بیشتر و رایج تر، باعث سوختگی خواهند شد. موادی چون: اسید فرمیک، اسید نیتریک، هیدروکلریک، اسید سولفوریک و…

حتما تا به حال اثرات اسیدها را روی پوست دیده اید، همچنین ورود این اسیدها به چشم و یا استنشاق آنها میتواند باعث عارضه های گوناگون بشود. اما برای کاهش اثرات آنها میتوان در همان لحظه سوختگی اعمالی را انجام داد که آسیب های حاصله را بسیار کاهش بدهد. در ادامه ابتدا این اقدامات اولیه را به طور کلی و سپس به به طور دقیق تر، روی دو نمونه بررسی خواهیم کرد.

بسیاری از افراد از نحوه کمک های اولیه در ارتباط با زمان تماس اسید با هر نقطه از بدن را ندارند؛ در نتیجه ممکن است برای بهبود شرایط اقداماتی را انجام دهند که باعث تشدید صدمات این حادثه بشود. اما سوال اصلی اینجاست که در زمان وقوع اینگونه حوادث چه باید کرد؟

• پیش از هرچیز آمبولانس و نیزو امداد خبر کنید
• قسمتی را که ماده روی آن ریخته شده است مداوم با آب ولرم تا خنک شستشو دهید.(توصیه میشود همزمان با شستشو از طریق آب، قسمت آسیب دیده را توسط محلول نرمال سالین هم شستشو دهید)
• لباس، اکسسوری و هر چیز که به عنوان یک حائل برای شستشو میباشد را خارج کنید. (توجه داشته باشید در صورت چسبیدن لباس به محل آسیب دیده از جدا کردن آن خودداری کنید)
• در صورت ریختن ماده اسیدی روی چشم، در تمام مدت شستشو، پلک را باز نگه دارید
• در صورت ایجاد تاول، از ترکاندن آن خودداری کنید
• قسمت های آسیب دیده را به نحوی شستشو دهید که آب با قسمت های سالم برخورد نداشته باشد
• از حوله، پارچه پرز دار و… استفاده نکنید
• تا هنگام رسیدن نیروهای امدادی به غیر از آب، از هیچ ماده دیگری من جمله کرم، روغن، یخ و… استفاده نکنید.

هشدار!

پیش تر گفته شد که اسید ها و باز ها در واکنش، یکدیگر را خنثی میکنند. اما در صورت ایجاد آسیب اسیدی یا بازی، هرگز نباید از دسته مقابل برای خنثی کردن اثر دیگری استفاده کرد.

حال برای درک عمیق تر به بررسی دو نمونه از این مواد خواهیم پرداخت.

1. نیتریک اسید

از جمله موادی میباشد که میتواند منجر به آسیب های جدی شود. در نتیجه نیاز است که بدانیم در درجات اول، کدام یک از اقدامات اولیه میبایست انجام شود تا از میزان آسیب های وارده بکاهد؟ برای پاسخ به این پرسش ابتدا باید نقطه ای را که مورد آسیب قرار گرفته و روش برخورد مرتبط را بدانیم.

توجه!

تمامی اقداماتی که به آن اشاره خواهد شد، تا قبل از رفتن به پزشک میبایست انجام شود و در هر حدی از آسیب باید فورا به پزشک مراجعه کند.

پوست

• لباس یا کفش آلوده را خارج کرده
• قسمت مرتبط را برای 15 دقیقه با آب سرد بشورید

چشم

• چشم ها را به مدت 15 دقیقه با مقدار زیادی آب خنک بشورید
• اگر لنز داخل چشم هست فورا باید خارج شود و سپس شستشو انجام شود

بلعیدن

در صورتی که فرد این دسته از مواد را بلعیده باشد و بهوش باشد، ابتدا باید:

• اقدام با بالا آوردن مواد نکند مگر با تجویز پزشک

اگر بیهوش باشد:

• لباس تنگ و اکسسوری و… را خارج کرده
• از خوراندن هرچیز به او، اجتناب کنید

استشمام

در این شرایط فرد در تنفس به مشکل بر خواهد خورد پس:

• لباس تنگ و اکسسوری های شخص را در آوردید
• به او اکسیژن کافی برای تنفس بدهید

توجه!

• فرد دچار درگیری، به علت مسمومیت در ناحیه تنفسی میباشد؛ لذا در صورت دادن تنفس دهان به دهان امکان انتقال این عفونت ها وجود دارد.

2. اسید کلریدریک

بر طبق آزمایشات این ماده میتواند در حالت استشمام، سمیت ضعیف تا متوسط و در حالت بلع، سمیت حاد داشته باشد. ابتدا نگاهی بیاندازیم به خطراتی که این ماده میتواند ایجاد کند؛ مانند:

• سرفه
• زخم در مجاری تنفسی
• درد قفسه سینه
• التهاب
• سوختگی پوستی
• خوردگی غشائ مخاطی در معده و مری
• فرسایش و تغییر رنگ دندان
• تحریک ریه و…

در صورت ایجاد عارضه، اقدامات اولیه همانند آنچیزی است که در ارتباط با نیتریت اسید گفته ایم.

آنچه تا به الان درباره آن صحبت کرده ایم مرتبط با شرایط غیر آزمایشگاهی بوده است؛ اما اگر این دسته از حوادث در آزمایشگاه رخ بدهد، روند تا کمی متفاوت خواهد بود.

نگاهی به بروز آسیب در شرایط آزمایشگاهی

سوختگی

• سوختگی حاصل از اسیدها

ابندا بخش آسیب دیده را توسط حجم زیادی آب بشورید

برای ادامه شستشو از محلول بی کربنات 5% (رقیق) استفاده کنید

بخش آسیب دیده میبایست توسط کرم MGO یا پارافین در گلیسیرین، چرب شود

• سوختگی حاصل از باز

شستشو با حجم زیادی آب

ادامه شستشو توسط یکی از موارد، محلول های آمونیوم کلرید(5/0%) یا اسید استیک(2/0%)

استشمام گاز ها

در صورت استشمام گاز سمی در آزمایشگاه، احتمالا پس از مدتی به علت تحریک شدن راه تنفسی فوقانی (گلو و …) دچار سرفه و در ادامه سر درد میشوید، در این حالت دچار مسمومیت شده اید، موادی که باعث ایجاد این حالت میشوند زیاد هستند پس میتوان نتیجه گرفت که اتفاق افتادن این امر، رایج است.

اما در صورت وقوع، چه اقداماتی را میبایست در ابتدا انجام داد؟

• در ابتدایی ترین اقدام، فرد را به فضای آزاد انتقال داده و هر آنچه مانع از تنفس راحت فرد میشود را خارج کنید
• سدیم بیکربنات رقیق غرغره کرده
• نوشیدنی داغ به فرد بنوشانید

این اقدامات برای موادی جون استیک اسید رقیق، کلریدریک، نیتریک اسید و… موثر میباشد

ورود ماده به چشم

• به سرعت چشم هارا توسط چشم شوی بشورید
• سپس در ادامه از محلول شوینده چشم استفاده کنید. (اگر ماده اسیدی باشد متیوان از محلول بیکربنات سدیم 1%، و اگر محلول بازی باشد میتوان از محلول بوریک اسید 1% استفاده شود)

ورود مواد سمی به دهان

• در صورتی که به طور ناگهانی مواد شیمیایی به دهان فرد وارد شود میبایست:
• ابتدا ماده را سریعا از دهان خارج کرده
• محل را به مقدار بسیار زیادی آب شستشو دهید
• در صورت بازی و یا اسیدی بودن ماده میتوانید به ترتیب از آب لیمو و مخلوط MGO به همراه آب، استفاده کنید
• توجه داشته باشید که در طول مدت از خوردن هرگونه دارو یا ماده تهوع آروی خودداری کنید

جابجایی حمل و نقل

• استفاده از پوشش کامل محافظ
• عدم تاچ مواد در صورت ریخته شدن
• ظروف مناسب و دو جداره برای جلوگیری از خطر نشت
• جلوگیری از ورود مواد اسیدی به آبراه ها در هنگام جابجایی
• در صورت ایجاد بخار مواد، میتوان از اسپری آب استفاده کرد
• در صورت جاری شدن مواد اسیدی از آب استفاده نشود

نگهداری

استاندارد ASME برای نگهداری از اسیدها تحت عنوان یک ماده خورنده، به چند نکته اشاره داشته است.

• مخازن حاوی مواد اسیدی باید بالاتر از سطح زمین قرار گرفته باشد
• مخازن محتوی دارای دسترسی سریع برای تخلیه مواد اسیدی است
• مخازن محتوی از نظر اندازه مواد باید سازی 50 برابر انچه که در ظرف ریخته شده است باشد
• جنس مخازن از فلز ویا پلاستیک محکم شده با فیبر(مورد استفاده برای خفظ مواد اسیدی کم حجم و برای مدت کوتاه) باشد. مخازن پلاستیکی دارای صرفه اقتصادی بیشتر نسبت به نوع فلزی، میباشند. اما در مقابل نوع فلزی در برابر فشار و ضربه محکم تر میباشد.
• در نگهداری مواد باید به سازگاری آنها با یکدیگر پی برد تا از ایجاد واکنش و بخار سمی جلوگیری کند.
• دمای محیط خنک باشد چراکه دمای خیلی پایین باعث یخ زدگی و دمای بالا باعث افزایش خورندگی خواهد شد.
• اگرکه دمای محیط پایین است بهتر است از تجهیزات گرمایی استفاده شود
• برای جلوگیری از تابش مستقیم آفتاب، دیواره مخزن را از رنگ سفید که ضد تابش است استفاده کنید.
• چنانچه فشار بقخر بیش از فشار اتمسفر باشد بهتر است که از مخازن فشرده استفاده شود
• از مخازن دوجداره استفاده شود
• یک بخش برای خنثی سازی درون مخازن در مواقع ضروری میبایست تعبیه شود

در ارتباط با شرایط نگهداری یک ماده اسیدی صحبت کرده ایم، اما نگاهی جامع تر به استاندارد های مربوط به ظروف نگهداری مواد شیمیایی بیاندازیم.

• ظروف محتوی اسید در مجاورت فلزات فعال قرار نگیرند
• استفاده از ظروف دوجداره. (ابتدا درون دیک ظرف شیشه ای و سپس به همراه ظرف شیشه ای در داخل یک ظرف دیگر قرار گرفته شود.
• مواد و اسیدهای اکسید کننده در کنار مواد اشتعال زا یا اسیدهای آلی قرار نگیرند
• محل ظروف دارای تهویه مناسب باشد
• در هنگام چینش محصولات به جایگاه موادی که با یکدیگر واکنش میدهند دقت شود. بطور مثال اگر دو ماده در مجاورت هم تولید گاز سمی میکنند در کنار هم قرار نگیرند و یا اگر یک ماده با آب واکنش میدهد، در جایی که آب به میزان زیاد وجود دارد قرار نگیرد.
• محل نگهداری خشک و خنک باشد .

« اسید » این کلمه احتمالا یکی از مشهور ترین و نام آَشنا ترین ماده در حوزه مواد شیمیایی میباشد که در دسته بندی های گوناگون و برای مصارف متنوع، جای خواهد گرفت.

نام این ماده که در محدوده PH (0-7) قرار دارد، از یک کلمه لاتین تحت عنوان (acidus or acere ) به معنای ترش، گرفته شده است. تقریبا میتوان گفت که انواع اسید ها در تمامی فرآیند های صنعتی به عنوان واکنش دهنده های اصلی و مهم فعالیت دارند.

ویژگی اسیدها

• مزه ترش
• ایجاد حالت سوزش در صورت تماس با پوست
• تغییر دهنده رنگ شناساگر لیتموس به سرخ
• خورندگی

شاید آشناترین ویژگی آنها، خوردنگی آنها باشد که کار کردن با این مواد را نیازمند دقت و مراقب بسیار خواهد کرد. از جمله کاربرد های آنها میتوان به خنثی کردن بازها و یا تغییر رنگ شناساگر ها، الکترولیت بودن، از بین برده رنگ زندگی و… اشاره کرد.

اسید ها در صنعت به اشکال مختلفی وجود خواهند داشت. بطور مثال از برخی انواع آن میتوان به اسید سولفوریک، فسفریک اسید، اسید کلریدریک و…

این مواد را میتوان بر اساس کامل تفکیک شدن آنها در حلال و عدم تفکیک کامل آنها در حلال به دو دسته قوی و ضعیف تقسیم بندی کرد. در ادامه میخواهیم نگاهی کوتاه به مشخصات هر یک از دو دسته بیاندازیم.

• اسید های قوی

اگر پس از حل شدن در حلال، اسید کاملا تفکیک شود، آن را به عنوان اسید قوی خواهیم شناخت. مانند:  نیتریک اسید، اسید کلریک، نیتریک اسید، سولفوریک اسید و…

شاید اسیدها در ذهن ما یک شکل مایع  داشته باشند، اما همیشه به این صورت نیست. مثلا سولفونیک اسیدها که در دسته اسید های قوی قرار دارند، گاهی به شکل جامد دارند، یا پلی استایرن ها که بسیار اسیدی بوده و به شکل پلاستیک جامد هستند. حال که در ارتباط با دسته اسیدهای قوی صحبت کرده ایم، اشاره ای به سوپر اسیدها بندازیم که از لحاظ قدرت در جایگاه بالاتری قرار گرفته اند. برای مثال سورفوریک اسیدها در دسته قوی قرار دارند اما پرکلریک اسیدها در دسته سوپر اسیدها میباشند.

• اسید ضعیف

اگر پس از حل شدن در حلال، اسید کاملا تفکیک نشود به عنوان اسید ضعیف شناخته خواهد شد. مانند: فسفریک اسید، و یا اسید های آلی استیک اسید، فرمیک اسید و… ( این دسته از اسیدها به طور جزئی واکنش میدهند).

حال که به اسید های آلی اشاره کرده ایم، نگاهی به تقسیم بندی کلی این مواد بیاندازیم. در یک دست بندی کلی، میتوانیم دو دسته آلی و غیر آلی (معدنی) را در نظر بگیریم. که نوع آلی آن نسبت به نوع غیر آلی، ضعیف تر هستند.

 نوع آلی

• دارای کربن در ساختار خود
• اسیدهای ضعیف را میسازند
• بسیار جرزئی محلول در آب
• قابل حل در محلول های آبی

نوع معدنی

• متشکل از چند ماده ی آلی
• اسیدیته بالا
• محلول در آب
• حل جزئی در محلول های آلی
• خوردگی بسیار بالا (موجب خوردگی فلزات)

اما چرا همیشه نام اسید و باز در کنار یکدیگر آمده است؟ احتمالا اصلی ترین دلیل برای این امر این باشد که اسید و باز در یک واکنش شیمیایی یکدیگر را خنثی خواهند کرد.

اما چرا؟ یا عبارتی مگر این دو چه تفاوت هایی با یکدیگر دارند؟

تا به اینجا به دسته اول نگاه انداخته ایم. اما اشاره ای هم به سمت مقابل یعنی «بازها»بیاندازیم

تفاوت های اسیدها و بازها

باز که به آن قلیا نیز گفته میشود برعکس اسیدها که محدوده PH (0-7) را به خود اختصاص داده بودند، درPH بالای 7 جای گرفته اند؛ و میتوانند چربی هارا در خود حل کنند. در راتباط با اسیدها گفتیم که ترش مزه هستند و در صورتی که صنعتی نباشند میتوان از همین ویژگی برای تشخیص ماهیت آنها استفاده کرد. اما باز ها ویژگی هایی چون:

• مزه تلخ با حالتی لزج
• ایجاد حالت صابونی در زمان برخورد با پوست بدن
• تولید نمک و آب در زمان واکنش با اسیدها
• رسانای جریان الکتریسیته بودن محلول آنها

همیشه جوش شیرین را به عنوان یک باز شناخته ایم، اما در یک نگاه کوتاه به برخی دیگر از انواع باز میتوان به وایتکس، مایع آمونیاک، یا در یک مثال ملموس آب پوست پرتقال و… اشاره کرد.

باز ها نیز در دو دسته قوی (شامل هیدروکسید فلز های گروه 1 و 2 جدول تناوبی) و دسته ضعیف که در ادامه برای هر یک مثال هایی را خواهیم دید، جایگذاری میشوند.

بازهای قوی

لیتیم هیدروکسید((LiOH

سدیم هیدروکسید (NaOH )

پتاسیم هیدروکسید (KOH)

روبیدیم هیدروکسید (RbOH)

بازهای ضعیف

آمونیاک (NH3)

متیل آمین

برای شناسایی و تفکیک این دو گروه از یکدیگر راه های مختلفی وجود دارد از جمله:

• مزه، که ساده ترین روش است
• فرمول شیمیایی؛ در صورت داشتن فرمول شیمیایی ماده خیلی راحت میشود نوع آن را تشخیص داد چراکه در صورت اسیدی بودن در ابتدا فرمول H2 و H، اما در صورت بازی بودن در انتهای فرمول OH خواهیم داشت.

·         استفاده از شناساگر ها، که با تغییر رنگ امکان تشخیص نوع ماده را به ما خواهند داد. معروف ترین نوع شناساگرها میتوان اشاره کرد به:

محلول متیلن بلو

محلول متیلن اورانژ (متیلن نارنجی)

گلبرگ گل سرخ

کاغذ تورنسل (بدست آمده از درخت لیتموس و در واکنش با اسید ها سرخ میشود)

محلول فتالئین (در واکنش با یک محلول بازی، ارغوانی رنگ خواهد شد)

البته امروزه از PH نسج دیجیتال استفاده میشود چرا که باعث صرفه جویی در زمان شده و دقت بالاتری دارد.

اما برگردیم به موضوع اصلی و بررسی آن.

کاربرد اسید ها

از این دسته ترکیبات میتوان به عنوان یکی از پرکاربرد ترین مواد در صنعت نام برد. همچنین میتوان آنهارا  به دو دسته کلی صنعتی و غذایی تقسیم کرد.

• کاربرد غذایی

این مواد دارای طعم ترش میباشند و از طریق مزه آنها میتوان به ماهیتشان پی برد (در صورتی که در دسته صنعتی و سمی ها قرار نگرفته باشند). یکی از کاربرد های این دسته از مواد شیمیایی در بحث مواد غذایی میباشد. گاهی در خود ماده و به شکل بالقوه وجود دارد وگاهی نیز به شکل افزودنی (همچنین تحت عنوان یک ماده نگهدارنده باعث تغییر طعم در غذا ها میشود) در مواد غذایی یافت میشود. برای مثال ریواس دارای اگزالیک اسید میباشد، یا سیتریک اسید در مرکبات وجود دارد، و یا استیک اسید که از آن معمولا به عنوان سرکه استفاده میشود. ولی فسفریک اسید به عنوان یک افزودنی مهم در تولید نوشابه استفاده میشود.

• کاربرد صنعتی

در دسته خوراکی گفته شد که این مواد به عنوان افزودنی در نوشیدنی و مواد غذایی استفاده میشود و از روی مزه قابل تشخیص هستند. در حوزه صنعتی شاید موضوع کمی پیچیده تر باشد چراکه این مواد بسیار سمی و خطرناک هستند و نه تنها نمیشود از طریق مزه، ماهیت آنهارا شناخت و همچنین نباید در ارتباط با پوست قرار بگیرند بلکه در استفاده از آنها نیز باید تمامی نکات ایمنی را رعایت کرد. برای مثال نتیریک اسید، کلریدریک اسید که احتمالا آنرا به جوهر نمک بشناسید و سولفوریک اسید و… در این دسته از مواد قرار گرفته اند.

این دسته از مواد همچنین در حوزه دارویی نیز قابل استفاده میباشند، به طور مثال استیلن سالیسیلیک اسید که برای عموم تحت عنوان آسپرین شناخته شده است و تحت عنوان مسکن و همچنین برای پایین آوردن تب و… استفاده خواهد شد.

مصارف اسیدها

اگر بخواهیم در چند تیتر مصارف اسیدها را بیان کنیم خواهیم داشت:

• به عنوان یک کاتالیزور آنزیم، در بیوشیمی بطور مثال(سولفوریک اسید برای تولید بنزین در مقادیر بالا)
• برای واکنش خنثی سازی در صنعت شیمیایی
• به منظور تولید نمک در واکنش شیمیای
• به عنوان الکترولیت در باتری ها (برای مثال اسیدفوریک در باتری خودرو)
• به عنوان لعاب برای جلوگیری از خوردگی فلزات و همچنین ریموو کردن زنگ زدگی در آنها
• به عنوان نگهدارنده در حصولات آرایشی
• به عنوان نگهدارنده در محصولات غذایی
• به عنوان افزودنی در غذا و نوشیدنی

متداول ترین اسیدها

اسید ها نیز مانند سایر مواد شیمیایی در جهان دارای نمونه هایی هستند که رایج تر و متداول تر میباشند. نگاهی به برخی از این مواد خواهیم داشت:

• فتالیک انیدرید
• اسید استئاریک
• اسید پلی استایرن
• کلریدریک
•  کلریک
• پرکلریک
•  نیتریک
•  فسفریک
•  کرومیک
• استیک
•  سیتریک
• فرمیک
•  و در شکل خوراکی لاکتیک، اگزالیک و…

اگر بخواهیم نگاهی دقیق تر به کاربرد برخی از اسیدهای مهم بیاندازیم.

·         اسید استئاریک

• تولید صابون و دترجنت
• به عنوان عامل سخت کننده در تولید شمع‌
• تولید لوله هایPVC، ورق، پروفیل، فیلم
• جلوگیری کننده از تغییر رنگ
• در آتش بازی
• حلال رنگ های محلول در روغن
• صنایع لاستیک سازی برای نرم شدن بیشتر لاستیک
• لوازم آرایشی و بهداشتی(تولید کرم)
• عامل روانکاری مداد رنگی
• تولید دارو
• تثبیت کننده ها
• نرم کننده ها
• کشاورزی
• عامل ضد آب
• تولید انواع نرم کننده ها در صنایع نساجی
• خوراک دام و طیور
• محصولات مراقبت شخصی

• اسید فسفریک

به عنوان یکی از پر مصرف ترین مواد شیمیایی کاربرد هایی چون افزودنی در نوشابه‌های گازدار، تولید کودهای شیمیایی فسفاته، پاک کننده‌های صابونی و غیر صابونی، تصفیه آب، دارو سازی، عوامل بازدارنده اشتعال، کشاورزی، پزشکی، ریموو زنگ آهن و…

• سولفوریک اسید

این ماده بسیار قوی بوده و ساخته شده از گوگرد است که به آن جوهر گوگرد نیز میگویند و کاربرد هایی چون، استفاده در تولید رنگ، پلاستیک و مواد شیمیایی، صنایع آهن و فولاد، باتری اتومبیل، فراورده نفتی، انواع کود، در تولید مواد شیمیایی (مانند نیتریک اسید، فسفریک اسید)، تصفیه فلزات، در ساخت ابریشم مصنوعی، در ساخت نوع باتری‌های اسید سرب، کشاورزی، تولید داروهای شیمی درمانی و… توجه داشته باشید که در استفاده از این ماده، موارد ایمنی را رعایت کنید چراکه میتواند باعث تخریب پارچه و زخم روی پوست می شود.

• نیتریک اسید

یک ماده بسیار قوی بوده وباعث خوردگی مواد میشود. همچنین از آن برای پاک کردن ظروف فلزی و آلیاژ آن، ساخت مواد منفجره متنوع چون TNT و… استفاده میشود.

• اسید کلریدریک

اسید کلریدریک (برای تولید ترکیباتی چون پی وی سی و…، تصفیه آب، تولید انواع مواد غذایی و…). لطفا توجه داشته باشید در صورت داشتن تماس پوستی، از جوش شیرین برای خنثی کردن اثرات این اسید قوی استفاده شود، چراکه این محصول میتواند موجب التهاب و سوزش و… شود.

• اسید فرمیک

این ماده با نام متانوئیک اسید هم شناخته میشود؛ فرار است و بویی تند و خاصیت خورندگی دارد. و از آن غالبا به عنوان نگهدارنده، سم دفع آفات، به علت اثر آنتی باکتریال در سیلو کشاورزی و… مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

• اسید استیک

در دسته ضعیف طبقه بندی شده و تحت عنوان سرکه در صنایع مختلف استفاده خواهد شد.

اما به عنوان یک ویژگی برجسته از فلزات، میتوان به واژه «خوردگی» اشاره کرد.

• خوردگی چیست؟

در یک تعریف ساده، خوردگی ناشی از دو واکنش کاهش و اکسایش است. که در طی فرایند تجزیه در قسمت آند (منفی) یون های فلزی که در محلول وجود دارند، باعث ایجاد ترکیبی جامد بر روی سطح فلز میشود؛ که گاهی خوردگی محدود به سطح شده و گاهی وسیع خواهد شد.

اگر بخواهیم ساده تر بیان کنیم، در صورت اکسید شدن تمام اتم های موجود در سطح یک فلز و آسیب به تمام سطح جسم، خوردگی رخ خواهد داد. این نوع خوردگی به خوردگی الکتروشیمیایی شناخته میشود. اگر بخواهیم این پدیده را در ارتباط با فلزات بیان کنیم، از واژه «زنگ آهن» استفاده خواهیم کرد.

از مطلب فوق نتیجه خواهیم گرفت که این پدیده در انواع مختلفی رخ خواهد داد.

انواع خوردگی

• خوردگی یکنواخت

این نوع خوردگی در سطح مواد اتفاق میافتد و بسیار رایج و متداول است. این پدیده در سطح وسیعی از جسم رخ میدهد. به عنوان مثال میشود از «زنگ آهن» نام برد. در این حالت فلز رفته رفته نازک شده و در نهایت تخریب میشود.

• خوردگی حفره ای

در ثر یک شکستگی موضعی و یا آسیب پوشش محافظ، یک خوردگی کوچک با یک سطح معمول ایجاد میشود. توسعه و پیشوری این نوع خوردگی غیر قابل پیش بینی میباشد، اما در نهایت تبدیل به سوراخ یا حفره خواهد شد. از اینرو بسیار مخرب است.

همچنین خوردگی فرسایشی، سایشی، غلظتی، گالوانیکی، تنشی، بین دانه ای، شکافی و روی زدایی از انواع دیگر این خوردگی در سطح فلزات میباشند.

اما چه عواملی بر خوردگی فلزات موثر میباشند؟ عواملی چون حرارت (با افزایش دما، سرعت واکنش افزایش میابد)، اختلاف پتانسیل (با افزایش جریان تولیدی)، در معرض اشعه رادیواکتیو بودن، محیط، زمان، فشار و… بر افزایش و یا کاهش پدیده خوردگی موثر میباشند.

در بخش عوامل خوردگی به «محیط» اشاره کرده ایم. کمی بیشتر در این جهت پیشروی کنیم.

کبالت

امروزه کبالت به دو صورت جامد و مایع و در رنگ های آبی و بنفش و… در صنایع مختلف از جمله رنگ و رزین یک ماده بسیار کاربردی بشمار میرود. با وجود کاربردهای فراوان این ماده در گذشته از آن تحت عنوان روح شیطان یاد میکردند، همچنین این عنصر معمولاً بیشتر به عنوان محصول جانبی استخراج مس و نیکل تولید می شود.

ویژگی

کبالت یک فلز کاهنده ضعیف است و توسط یک لایه غیر فعال دربرابر اکسایش محافظت میشود. کبالت، این ماده مقاوم در برابر سایش و خوردگی، که میزان 002/0%  پوسته زمین را به خود اختصاص داده ین رقم چیزی معادل 7/100/000 تن می شود ، و توانسته به عنوان سی و دومین عنصر فراوان در پوسته زمین شناخته شود. همچنین اکسید کبالت یک نیمه هادی نوعP و یک فرو مغناطیس سخت است این پودر سیاه رنگ (اکسید کبالت را میتوان به علت تفاوت اندازه ذرات به رنگ های خاکستری، سبز زیتونی و قرمز تیره نیز یافت کرد) یک ترکیب بلوری شش وجهی یا مکعبی است. اکسید کبالت میتواند سایر یون ها را ب خوبی جذب کند که این امر ب علت وجود ذرات کریستالی چهار ضلعی مشبک در آن است.

این ماده درشکل طبیعی خود به شکل کبالت 59 ( فقط یک ایزوتوپ پایدار) یافت میشود. این در حالی میباشد کبالت 60 که از لحاظ تجاری دارای اهمیت فراوان میباشد، زیرا در تولید پرتو های گاما با انرژی بالا نقش دارد، یک رادیولیزوتوپ است. ایم ماده در نوع غیر آلی نیز به عنوان ریز مغذی باکتری ها، جلبک ها و  قارچ ها میباشد. از دیگر ویژگی های مهم این ماده میتوان به بودن یک مرکز فعال برای گروهی از کوآنزیم ها تحت عنوان کوبالامین اشاره کرد. در نگاه اول شاید این نام برای شما آشنا نباشد، اما هنگامی که به یکی از معروف ترین نمونه های آن به نام ویتامین B12 اشاره میشود ضرورت این ماده برای تمامی حیوانات امری بسیار قابل درک خواهد بود. همانگونه که در قسمت فوق ذکر شده است کبالت به سبب خواص فیزیکی خود در تولید فلزات مختلف از جمله فولاد نقش اساسی دارد. متاسفانه علی رغم آنچه در مطالب فوق بیان  در گذشته این ماده تحت عنوان یک ماده معدنی کمیاب در دنیا در انبار ها نگهداری میشود.

تاریخچه

کبالت یک ماده معدنی میباشد، اسم این ماده از واژه آلمانی cobalt  یا kobold گرفته شده و به معنی روح شیطان است، علت این نامگذاری را میتوان چنین عنوان کرد که این ماده به علت سمی بودن سایر محصولات را آلوده و کم عیار میکرد. از این رو کارگران معدن نام  ”  روح شیطان ” یا (Evil spirit)  را بر آن نهادند.

میتوان از جورج برندت به عنوان کاشف کبالت (سال های 1695- 1768) یاد کرد. وی این ماده را به رنگ آبی در شیشهای که قبلا حاوی بیسموت (فلز ضعیف شکننده به شکل سفید بلورین و سنگین که اثر خفیفی از رنگ صورتی در آن موجود میباشد) بود، نشان داد. کانه های کبالت برای مدت های طولانی به عنوان عامل ایجاد رنگ آبی در شیشه سازی و سفالگری مورد استفاده قرار میگرفته است. برای بیان قدمت استفاده از این ماده به عنوان پیگمنت ابی میتوان به مقبره های مصری یا مهره های شیشه ای پارسی اشاره کرد.

همانطور که گفته شد کبالت یک ماده معدنی است پس به شکل سنگ معدن یافت میشود در نتیجه این ماده بصورت فلز آزاد وجود ندارد. استفاده از این  ماده به سال 1907 برمیگردد که در آن زمان یک سری آلیاژ های کبالت کروم به اسم استیلت طراحی شدند اگر کمی پیش برویم متوجه خواهیم شد که افزودن کبالت به برخی از آلیاژ های آهن، نیکل و آلومینیوم میتواند ویژگی آنها را به آهن ربای دائمی افزایش دهد که این نکته در سال 1930 مشاهده شد.

نحوه استخراج

این محصول غالبا به عنوان محصول جانبی استخراج مس و نیکل حاصل میشود پس میتوان نتیجه گرفت که استخراج کبالت و تامین آن تا حد زیادی وابستگی به امکان اقتصادی برای استخراج مس و ینکل در یک بازار معین دارد. پس طی مراحل مذکور نیاز به جداسازی کبالت از مس و نیکل میباشد برای این منظور میتوان از روش های گوناگونی از جمله شناورسازی کف استفاده کرد که در نهایت منجر به غنی سازی سنگ معدن کبالت میشود. البته تبیین این روش ها به غلظت کبالت و ترکیب دقیق سنگ معدن ارتباط دارد

شکل های فراوری شدن

پس از تولید کبالت از روش هایی چون الکترولیز کلرید کبالت یا رسوب دهی شیمیایی و… استفاده میشود تا اکسید کبالت در 3 نوع تولید و در دسترس قرار گیرد. به عنوان نوع اول میتوان از اکسید کبالتII (CoO) نام برد که در حالت پودری سیاه رنگ و در حالت گرانوله مایل به قرمز و یا سبز می باشد. همچنین با دارا بودن نقطه ذوب ℃ ۱۹۳۳ و جرم مولی ۷۴.۹۳۲۶ g/mol در صنایع سرامیک سازی برای تولید لعاب آبی رنگ و در صنایع شیمیایی برای تولید نمک کبالت (II) استفاده می شود. نوع دوم اکسید کبالت، تری اکسید دی کبالت (Co3O4) با نقطه ذوب ℃ 895 و جرم مولی 8646.165 g/mol میباشد. و نهایتا نوع سوم این اکسید (Co3O4)، ترکیبی معدنی با رنگ سیاه و ساختار چهار ضلعی مشبک است، پس نتیجتا موجب افزایش جذب یون توسط کبالت می شود از این رو از فروش خوبی برخوردار است. کبالت پس از پشت سر گذاشتن مراحل فوق الذکر میتواند به شکل مایع یا پودر یا جامد ( جامد بودن این محصول تنها به فرم پودری خلاصه نشده بلکه میتوان از آن در صنایع زینتی نیز استفاده کرد) مورد استفاده مصارف گوناگون در صنعت های مختلف قرار بگیرد.

در ادامه بخشی از کاربرد های این محصول در صنایع مختلف را بررسی خواهیم کرد.

کاربرد

همانطور که گفته شد کبالت یک ماده سمی است و در نتیجه قابلیت استعمال ندارد با این حال مسئله مورد توجه این است که این ماده یکی از اجزا اصلی متابولیسم بدن تمامی موجودات زنده است. اکسید کبالت برای تولید رنگ و لعاب سازی به میزان زیادی کاربردی ب شمار میرود که موجب به استفاده از آن برای تولید کاتالیست، رنگدانه های شیمیایی اکسیدان، ابر رسانا، مواد فعال الکترود شیشه، رنگ چینى و در سنسورهای دما و گاز و… میشود.

کاتالیست ها

از این مواد می توان در حذف گوگرد موجود در نفت و گاز و خالص سازی آن ها در پالایشگاه ها بهره گرفت زیرا کاتالیست های بر پایه کبالت و مولیبدن نقش مهمی در حذف گوگرد دارند. همچنین این کاتالیست ها در فرایندهایی که مونوکسید کربن در آن ها شرکت داشته باشند، نقش مهمی دارند. از جمله در فرایند تبدیل مونوکسید کربن به سوخت مایع استفاده می شود.

 کبالت و استفاده های پزشکی

در گذشته این محصول موجب مرگ بسیاری از کارگران معادن شده است، اما اکنون یک ابزار اصلی در علم پزشکی شناخته میشود زیرا توانایی ساطع کردن اشعه گاما را دارد و از این رو در پرتو درمانی ( رادیوگرافی)  و برای درمان بیماری سرطان و همچنین ساخت ویتامین های  B1, B12که به ترتیب عدم آن موجب کم خونی و اختلال در عضلات قلب و مغزو اعصاب میشود، مورد استفاده قرار میگیرد. همچنین در مسمومیت های سیانیدی از نمک های تزریقی کبالت استفاده میشود.

قطعات الکتریکی

کبالت به عنوان یکی از اجزا اصلی باتری های قابل شارژ مخصوصا باتری های لیتیومی کاربرد دارد از نمونه کاربرد باتری های قابل شارژ میتوان به باتری گوشی، لپ تاپ و… اشاره کرد. از دیگر کاربردی های کبالت در حوزه قطعات الکتریکی میتوان از، استفاده از اکسید کبالت سیاه رنگ Co3O4 برای کلکتور های خورشیدی دما بالا، اکسید کبالت (II) برای ساخت ترمیستور برای بهبود مقاومت الکتریکی و حرارتی و همچنین استفاده از کبالت به عنوان ماده اصلی پوشش های نوار های ضبط مغناطیسی مثل نوار کاست و ویدئو، نام برد.

اکسید کبالت و صنایع رنگسازی

این ماده برای تولید نمک های کبالت مثل نیترات کبالت و کلرید کبالت استفاده میشود که کلرید کبالت برای تشخیص رطوبت هوا نیز استفاده میشود زیرا این ماده در اثر وجود رطوبت در هوا تغییر رنگ خواهد داد و نیترات کبالت برای ساخت رنگ مورد استفاده قرار  میگیرد.

کبالت و صنعت رنگ و شیشه

کبالت همچنین به عنوان خشک کن نیز استفاده میشود به طوری که کبالت آبی و سبز رنگ به صورت پوشش هایی برای لعاب های چینی و سرامیک ها و رنگدانه برای شیشه ها استفاده می شود. این عنصر عامل خشک کننده در رنگ ها، جوهرها و براق کننده هاست و در صورت نبود آن، رنگ روی سطوح بسیار دیر خشک می شود.

ابزار برش و تراش

کبالت در اغلب فولاد های ابزاری کار گرم و کار سرد به این جهت که قابلیت سختی فولاد های ابزار پرسرعت را زیاده کرده و از این رو میتواند بازدهی این ابزار هارا در هنگام برشکاری افزایش دهد، مورد استفاده قرار میگیرد.

کبالت و کاربرد های کشاورزی

همانطور که در قسمت های قبل ذکر شده است با وجود سمی بودن این ماده ولی وجود آن برای برای متابولیسم موجودات زنده یک امر مهم بشمار میرود زیرا وجود این ماده در خاک آنزیم های رشد آنان را فراهم کرده و سلامت جانوران و گیاهان را تضمین میکند.

معادن

در قسمت های  قبل ذکرشده است که کبالت به صورت محصول جانبی از معادن مس و نیکل بدست میاید پس میتوان نتیجه گیری کرد که کبالت معدن مجزایی ندارد بلکه بخشی از آن از معادن مس و بخشی دیگر از معادن نیکل به دست میایند. اما شایان ذکر است که مقدار اندکی کبالت(1000 تا 2000 تن در سال) از معادن کانه های آرسینکی در کشور غرب سالانه بدست میاید.

بزرگترین معدن استخراج کبالت شهر کوچک کنگو در قلب آفریقا میباشد. منطقه کاپربلت که در کشور زامبیا و کنگو قرار گرفته از لحاظ اقتصادی منطقه ای استراتژیک محسوب می شود که بیش از یک سوم ذخایر جهانی کبالت و 10 درصد ذخایر جهانی مس را در خود جای داده است. به طوری که نیمی از کل ذخایر کبالت جهان را در اختیار دارد ( حدود 3500000 تن) البته فارغ از استخراج کبالت در حدود 20% یک آلیاژ کبالت دار از منابع ثانویه ساخته شده.

با وجود اینکه ایران دارای مقادیر بالایی از ذخایر کبالت نیست اما در برخی از نقاط کشورمان معادن این عنصر شناسایی شده است. از جمله این مکان ها میتوان به وجود ذخایر کبالت در کاشان، قمصر، منطقه نیدر در استان فارس، معادن بایچه باغ در آذربایجان شرقی و فرومد در سبزوار اشاره کرد.

عوامل موثر بر عرضه و قیمت جهانی کبالت

این فلز دارای معدن مجزا نمیباشد بلکه به عنوان محصوا جانبی از معادن مس و نیکل استخراج میشود پس یک ارتباط مستقیم بین تغییرات قیمت این فلزات یا تغییرات قیمت معدن کاری و تغییر قیمت جهانی کبالت وجود دارد. از جهت دیگر کشورهای زامبیا و کنگو نیمه از تولید جهانی کبالت را به خود اختصاص داده اند در نتیجه تغییرات در تولید این ماده مرتبط با ثبات اقتصادی و وضعیت این کشورها است از این مطلب میتوان نتیجه گرفت در صورت بروز جنگ های ایالتی و قبیله ای و ایجاد مشکلات اقتصادی قیمت این عنصردستخوش تغییرات خواهد شد.

هشدار

از گذشته تا به حال تمامی ترکیبات کبالت سمی به شمار رفته است، هرچند به طور محتمل اغلب ترکیبات کبالت به میزان زیادی سمی نیستند اما بهتر است در استفاده از این محصول جوانب احتیاط را رعایت کرد، به طور مثال فلز کبالت پودر شده دارای خطر آتش سوزی میباشد و همچنین کبالت 60 اشعه گاما را به صورت قوی ارسال میکند و تماس با آن خطر ابتلا به سرطان را افزایش میدهد، همچنین بلع کبالت 60 میزانی از کبالت را وارد بدن میکند که به کندی از  بافت های بدن خارج میشود. کبالت 60 در مقابله‌های اتمی ، عاملی خطرساز است، چون ارسالهای نوترونی مقداری از آهن را به این ایزوتوپ رادیواکتیو تبدیل می‌کند. از این ماده همچنین در طراحی تسلیحات اتمی نیز استفاده میشود زیرا برخی از آن ها به گونه ای طراحی میشوند که مقداری از این ماده (کبالت60) را ب عنوان ذرات رادیواکتیو در محیط پراکنده شود که گاها آنهار بمب کبالت یا بمب کثیف مینامند. فارغ از استفاده از خطرات استفاده از این محصول در جنگ ها استفاده غلط از واحد های رادبو تراپاتیک پزشکی یا سرقت از آنها به نوبه خود میتوانند خطرآفرین باشند.

مواد اولیه لوازم آرایشی

مواد آرایشی حاوی یک ماده رنگ کننده می باشند، این مواد می توانند شامل مواد معدنی، گیاهان و حتی حیوانات نیز باشند . وزارت بهداشت مسئول قانون گذاری بر واردات لوازم آرایش به کشور است و و لوازم آرایش را براساس پاک کنندگی، زیباسازی، افزایش جذابیت ظاهری و یا تغییر ظاهر بدون تاثیر سوء روی ساختار یا عملکرد بدن دسته بندی می کند. از جمله مواد شیمیایی بکار رفته در لوازم آرایشی امولسیون کننده ها هستند که باعث تغییر رنگ پوست صورت، براق شدن و یا مات شدن آن میشود.

در ادامه برخی از محصولات شرکت پیلار تجارت که در زمینه لوازم آرایشی کاربرد دارد بررسی خواهیم کرد.

این ماده قابل حل در هیدروکربن های آروماتیک و استری است، همچنین از جمله خواص آن وزن ملکولی کم، خاصیت چسبندگی و انعطاف پذیری را میتوان نام برد. این ماده در محیط های اسیدی و بازی به عنوان تثبیت کننده میباشد.

• پترورزین C5 گرید1100S جنرال

رنگدانه های سنتزی آهن بیشتر در صنایع رنگسازی، آرایشی و بهداشتی و… کاربرد دارد.رنگدانه های آهن در انواع مختلف رنگ های نارنجی، زرد، قرمز، قهوه ای و سیاه ساخته می شود و به علت قیمت مناسب، سمی نبودن، پایداری و تنوع رنگ آن ها اهمیت زیادی دارند.

• گلماش 1910
• اکسید آن قهوه ای

رزین های آلکیدی مبتنی بر PA است که در پوشش های مبتنی بر حلال برای برنامه های معماری، ماشین آلات، مبلمان و لوازم آرایشی استفاده می شود. حجم کم برای استفاده از PA شامل تولید رنگ ها و رنگدانه ها، مواد شوینده، علف کش ها و حشره کش ها، و… است.

• فتالیک آنیدرید

گلیسیرین دارای انواع چربی حیوانی یا گیاهی میباشد. البته برخی از گلیسیرین مصنوعی نیز استفاده می کنند. فعال به عنوان مرطوب کننده، برطرف کننده خشکی. بسیاری معتقدند که می تواند پوست را ترمیم کرده و روند بهبود زخم را تسریع کند.

• گلیسیرین

این ماده به عنوان ماده مرطوب کننده، رطوبت‌ گیر و ضد یخ در فرمولاسیون های مختلف در صنایع غذایی، مواد آرایشی و بهداشتی و… استفاده می شود.

• ضد یخ مارون
• ضد یخ شازند

اتیلن گلیکول مونو استئارات EGMS به عنوان مات کننده، امولسیفایر و نرم کننده در فرمولاسیون های آرایشی و دارویی استفاده می شود. استفاده از آن در فرمولاسیون هایی با محتوای جامد کم توصیه می شود زیرا تمایل به افزایش ویسکوزیته دارد.

• ایراپولCP
• ایراپون TS
• ایراپون TSS
• ایراپون GC

از این ماده به عنوان یک ماده اولیه شوینده و بهداشتی مورد استفاده خانگی و صنعتی جهت بهینه سازی فرمولاسیون در جهت افزایش کیفیت استفاده میشود

• اکسونیل LC

ساپونیل پودری سفید رنگ، محلول در آب و الکل، امواسیون ساز، تقویت کننده کف، فعال از نظر نوری، با وزن مولکولی بالا و کاربردهای فراوان در صنایع رنگ و رزین ، صنایع شوینده ، آرایشی و بهداشتی می باشد.

• ساپونیل N
• ساپونیل IN

بوراکس یک ماده معدنی و در شکل طبیعی خود به عنوان یک کانی کریستالی ظاهر می شود. و در تولید محصولات مراقبت از پوست و تمیز کردن آن بسیار کاربردی است

• بوراکس

تیلوز به عنوان یک ماده چسبنده و قوام‌آورنده به محصولات مراقبتی از پوست و مو و محصولات آرایشی اضافه خواهد شد. استفاده از این ماده کاملا بی‌ضرر بوده و تنها باعث افزایش ثبات و سازگاری مواد با یکدیگر می‌شود.

• تیلوز شینتسوMH4000 KG4

از دی اکسید تیتان یا رنگدانه سفید در برخی از مواد آرایشی برای از بین بردن لک استفاده میشود و پوست را روشن میکند و طبق گفته بنیاد سرطان پوست ضد آفتاب های حاوی تیتان از بروز سرطان جلوگیری میکند .

• تیتان THETA3 چین
• تیتان R868
• تیتان HUNSTMAN

به عنوان ماده نگهدارنده و ضد میکروبی استفاده می شود. از آن برای محافظت محصولات آرایشی در برابر خراب شدن استفاده می شود. مانند کرم ها، لوسیون صورت، پاک کننده لوازم آرایش و ضد آفتاب.

• بنزالکونیل

انواع رنگ ها برای لوازم آرایشی، در سالم ترین حالت از میوه ها گرفته میشود اماغالباً برای این رنگدانه‌های طبیعی، معادل مصنوعی هم وجود دارد. نوع مواد تشکیل دهنده رنگدانه ها به انتخاب تولیدکننده میباشد.

• پیگمنت آبی پراساد لاجورد
• پیگمنت زرد کروم پراساد2001
• پیگمنت سبز پراساد هند1001
• پیگمنت زرد1201 G

مواد اولیه لوازم آرایشی