بوراکس

بوراکس یا بوره ، پودری سفید رنگ تشکیل شده از بلورهای نرم بی رنگ است که به عنوان یک عامل نرم کننده آب ، در محصولات خانگی ، بافر ، افزودنی های خوراکی و همچنین در کشاورزی ، دندان سازی ، لوازم آرایشی و بهداشتی و … کاربرد دارد.

بوراکس چیست ؟

بورات سدیم ، کریستالی نرم به رنگ سفید است که به راحتی در آب حل می شود و اگر در معرض هوای خشک قرار بگیرد، رطوبت خود را ازدست داده و به بوراکس تبدیل می گردد. این ماده بر اساس مقدار آب استفاده شده در آن به سه دسته ای : سدیم تترا بورات بدون آب  Na₂B₄O₇ ، پنتا هیدرات  Na₂B₄O₇·5H₂O ، دکا هیدرات  Na₂B₄O₇·10H₂O تقسیم بندی می شود.

تولید بوراکس

این ماده، که به طور طبیعی از سنگ معدن بورات استخراج می‌شود، با عناصری مانند مس، کبالت، کروم، منگنز و نیکل ترکیبات رنگی ایجاد می‌کند و در گذشته برای رنگ‌آمیزی سفال مورد استفاده قرار می‌گرفت. تولید این ترکیب شیمیایی به روش‌های صنعتی خاصی نیز انجام می‌شود. جالب است بدانید که تولید مصنوعی این ماده برای اولین بار در ایران صورت گرفت و به نام تنکار یا تینکال شناخته می‌شود.

کاربرد پودر بوراکس

پودر بوراکس در بعضی کشور ها به عنوان افزودنی غذایی مورد است که تقریبا به صورت غیر مجاز صورت می پذیرد . اما از آن در انواع مواد شوینده برای تمیز کردن سطوح ، فرش ، سفیدک و کپک ، همچنین جهت رفع زنگ زدگی و…  استفاده می شود. همچنین جهت بهبود پوست و ترمیم آن نیز از این ماده در محصولات مراقبت پوست، لوسیون ها ، کرم ها ، نمک حمام ، انواع شامپو ها و … به عنوان ماده اولیه استفادمی شود.

این ماده در زمین‌ های کشاورزی برای از بین بردن علف‌ های هرز و تقویت گیاهان قبل از کاشت ، جهت از بین بردن آفت و جلوگیری از پوسیدگی گل و گیاه نیز مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین از آن در صنعت به‌ عنوان تنظیم‌ کننده pH و بافر ، برای تولید شیشه برای عایق‌ های فایبر گلاس، شیشه بوروسیلیکات و ظروف لعابی ، و همچنین به عنوان امولسیون کننده در صنایع لوازم‌ آرایشی و … استفاده می شود.

کاربرد بوراکس برای پوست

بوراکس به طور کلی برای استفاده مستقیم روی پوست توصیه نمی‌شود، زیرا ممکن است باعث تحریک، خشکی و حتی آسیب به پوست شود. با این حال، در برخی محصولات آرایشی و بهداشتی به مقدار کمی استفاده می‌شود. برخی کاربردهای محدود بوراکس در محصولات مراقبت از پوست به شرح زیر است:

1. حمام‌های ضد قارچ: در برخی موارد، بوراکس به عنوان یک ماده ضد قارچ در حمام‌ها به کار می‌رود، اما باید با احتیاط استفاده شود و بعد از حمام حتماً پوست به خوبی شسته شود.
2. صابون‌های دست‌ساز: برخی افراد بوراکس را در تولید صابون‌های دست‌ساز به کار می‌برند تا خواص پاک‌کنندگی آن را افزایش دهند.
3. کنترل بو: در برخی موارد، بوراکس به عنوان جاذب بو در محصولات ضد عرق به کار می‌رود.

جایگزین بوراکس چیست؟

جایگزین‌های بوراکس بستگی به کاربرد خاصی دارد که شما مد نظر دارید. در زیر چندین جایگزین برای کاربردهای مختلف بوراکس آورده شده است:

تمیزکاری و ضدعفونی

1. جوش شیرین: به عنوان یک تمیزکننده عمومی و جاذب بو.
2. سرکه سفید: به عنوان ضدعفونی‌کننده و تمیزکننده چندمنظوره.
3. آب اکسیژنه (هیدروژن پراکسید): به عنوان ضدعفونی‌کننده و سفیدکننده.

کاهش سختی آب

1. جوش شیرین: برای کاهش سختی آب می‌تواند استفاده شود.
2. سرکه: برای کاهش رسوبات معدنی در آب.

استفاده در صنایع دستی و ساخت اسلایم

1. محلول لنز تماسی: برای ساخت اسلایم می‌تواند به جای بوراکس استفاده شود.
2. نشاسته مایع: یک جایگزین رایج در ساخت اسلایم است.

کشاورزی و باغبانی

1. آرد ذرت: برای کنترل آفات می‌تواند جایگزین بوراکس شود.
2. نمک اپسوم: برای تغذیه گیاهان می‌تواند استفاده شود.

علاوه بر موارد بالا ماده شیمیایی سدیم سسکویی کربنات، با فرمول شیمیایی Na₃H(CO₃)₂، یک کریستال مخلوط از کربنات سدیم و بی‌کربنات سدیم است که pH مشابه این ترکیب دارد. این ترکیب به عنوان جایگزین مناسب برای کربنات سدیم عمل می‌کند، با خواصی که از کربنات سدیم ملایم‌تر و از بی‌کربنات سودا قوی‌تر است، همچنین انحلال‌پذیری خوبی در آب دارد.

شرایط نگهداری و استفاده بوراکس

تماس مستقیم این ماده با پوست و چشم تحریک‌ کننده است و بر باروری ، سقط‌ جنین تأثیرات گذار است. بنابراین توصیه می شود هنگام استفاده و تماس با این ماده حتما از لباس مناسب، دستکش، ماسک و عینک ایمنی استفاده نمایید و همچنین از انتشار و استنشاق آن در محیط نیز خودداری نمایید.

• لینک مرتبط: برموکول 481

سوالات متداول