آروماتیک ها

آروماتیک چیست؟

آروماتیک ها ترکیبات حلقوی هیدروکربنی هستند که در ترکیب خود دارای حلقه هایی با شش اتم کربن هستند ، و به مقدار زیادی در قطران زغال سنگ یافت می شوند . در شیمی آلی ترکیبات آلی که فقط شامل دو عنصر هیدروژن و کربن می باشند را هیدروکربن می نامند. هیدروکربن ها را نیز به دو گروه اصلی یعنی آلیفاتیک و آروماتیک تقسیم می کنند.

آروماتیک ها ، تمایلی برای انجام واکنش‌های افزایش از خود نشان نمی‌دهند ، اما در واکنش‌های جانشینی شرکت می‌کنند که یکی از صفات شاخص آن ها به حساب می آید. معمول ترین راه برای تولید ترکیبات آروماتیک استفاده از ریفورمینگ کاتالیستی است ، اما منابع مختلف دیگری نیز برای تولید آن ها وجود دارد که از جمله آن ها عبارتند از: کراکینگ بخار هیدروکربن ها، هیدرودی آلکیلاسیون و …

واژهٔ آروماتیک (aromatic) به معنی خوشبو پیش از آنکه فرایند تشکیل آن شناخته شود، کاربرد داشت دلیل استفاده از آن نیز بوی شیرین بسیاری از این گونه از ترکیب‌ها بوده است ، لذا به دلیل همین بوی خوشی که دارند ، ترکیبات آن ها به خصوص بنزن ، تولوئن و زایلین ها به عنوان خوراک اصلی برای تولید تعداد بسیاری از مواد واسطه صنعت پتروشیمی مورد استفاده قرار می گیرند.

آروماتيك ها اهميت و جايگاه بسيار بالا در صنعت و زندگي روزمره  دارند. ساختارهاي آروماتيكي و در صنايع بهداشتي، كشاورزي، غذايي، دارويي و بسياري ديگر از صنايع کاربرد دارند ، این مواد اساس اوليه و مبناي توليد طيف وسيعي از محصولات از توليد قطعات گرفته تا مواد دارويي بسيار پرمصرف نظير آسپرين و استامينوفن مي باشند.

فرمول آروماتیک

فرمول آروماتیک به عنوان یک شیمیایی در شیمی به‌معنای یک ترکیب آلی است که حاوی حلقه‌ای آروماتیک است، معمولاً به صورت حلقه‌ای شش‌ضلعی بنزن یا پیوندهای مشتق‌شده از آن است. این ترکیبات با وجود ویژگی‌های خاص مانند پایداری، هم‌پوشانی الکترونی، و خصوصیات الکتریکی و فیزیکی دیگر، نقش مهمی در شیمی و فناوری‌های مختلف ایفا می‌کنند.

کاربرد آروماتیک‌ها

ترکیبات آروماتیک در صنایع نفت و پتروشیمی، ساخت داروها و مواد شیمیایی، تولید پلاستیک‌ها، سوخت‌های صنعتی، مواد الکترونیکی، و حتی در ساختارهای بیولوژیکی مانند DNA و RNA کاربرد دارند.

محصولات آروماتیک

محصولات آروماتیک انواعی متنوع از ترکیبات شیمیایی هستند که در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند. این شامل اوتوزایلین، تولوئن، کسینول، فنول، نفتول، آنتراسن، پرکلرواتيلن و نفتالن می‌شود که در تولید پلاستیک‌ها، رنگ‌ها، داروها، عطرها، و مواد شیمیایی دیگر استفاده می‌شوند.

حلقه آروماتیک چیست؟

حلقه آروماتیک نوعی ساختار حلقوی است که دارای ویژگی‌های خاصی است که به آن خواص ویژه‌ای می‌دهد.

تشخیص ترکیبات (حلقه های)آروماتیک

برای تشخیص ترکیبات آروماتیک، می‌توان از این روش‌های اصلی استفاده کرد:

• قاعده هوکل: حلقه مسطح با 4n+2 الکترون π.
• طیف‌سنجی NMR: پروتون‌های آروماتیک در 6-8 ppm و کربن‌ها در 110-160 ppm.
• طیف‌سنجی UV-Vis: جذب نوری قوی در ناحیه ماورای بنفش و مرئی.
• طیف‌سنجی IR: جذب C-H در 3000-3100 cm^-1 و C=C در 1400-1600 cm^-1.
• واکنش‌های الکتروفیلیک آروماتیک: مانند نیتراسیون و هالوژناسیون.