چسب و مواد چسبنده یکی از اختراعات بسیار حیاتی در تاریخ بشر است که به طور وسیع در انواع صنایع و مصارف مختلف به کار میرود. این ماده ارزشمند به دلیل قابلیت چسبندگی و اتصال قوی خود، در زندگی روزمره و صنعت نقش بسیار مهمی ایفا میکند. پس برای آشنایی بیشتر با انواع چسب و مواد اولیه ساخت چسب تا آخر این مقاله با پیلار تجارت همراه شوید.
چسب چیست؟
چسب، یک ماده است که برای اتصال دو سطح به یکدیگر استفاده میشود و دارای قابلیت چسبندگی قوی است. فرآیند ایجاد اتصال بین چسب و سطوح مختلف را چسبندگی مینامیم. اصطلاحاتی همچون سریش، خمیر، سیمان و لعاب نیز برای اشاره به انواع چسبها استفاده میشوند.
نسبت به روشهای دیگر اتصال مواد مانند دوخت یا اتصال مکانیکی، استفاده از چسبها کاربردهای گستردهتری دارد و برای انواع مواد متنوع مناسب است. چسب به نحوی تنش را در سطح اتصال بهتر توزیع میکند که احتمال شکست آن کمتر میشود. علاوه بر این، فرآیند استفاده از چسب سریعتر و اقتصادیتر است و باعث ایجاد سطح کار زیباتر و طرحهای منعطفتر میشود.
چسبها دارای انواع مختلفی هستند که به دو گروه اصلی تقسیم میشوند. این دو گروه عبارتند از:
- چسبهای طبیعی: چسبهای طبیعی از منابع آلی مانند نشاسته گیاهی، رزینهای طبیعی یا اجزای حیوانی تولید میشوند و به عنوان “چسبهای زیستی” نیز شناخته میشوند.
- چسبهای مصنوعی: چسبهای مصنوعی از مواد ساختارمند نظیر پلیمرها ساخته میشوند و به صورت کلی شامل چسبهای امولسیونی، ترموپلاستیک و ترموست میشوند.
همچنین، چسبها بر اساس روش چسبندگی نیز به دو دسته دستهبندی میشوند.
- چسبهای واکنشی: برای ایجاد اتصال نیاز به واکنش شیمیایی دارند.
- چسبهای غیر واکنشی: برای ایجاد اتصال به تغییر شیمیایی نیاز ندارند. البته ممکن است در طول فرآیند چسبندگی تغییرات فیزیکی در آنها رخ دهد.
تاریخچه چسب:
حالا که با مفهوم چسب آشنا شدیم، به بررسی تاریخچه آن میپردازیم. اولین مادهای که انسان به عنوان چسب استفاده کرد، خون بود که در آن زمان کیفیت مناسبی نداشت و به همین دلیل کمتر مورد استفاده قرار میگرفت. در دوران غارنشینی و عصر سنگ، چسب برای ساخت اسلحههایی مانند تیر و کمان (تیروکمان) به کار میرفت. با پیشرفت علم و گذر زمان، انسان توانست به موادی که خاصیت چسبی دارند، پی ببرد و روش تولید و استفاده از آنها را یاد بگیرد.
اولین چسب از ماده صمغ درخت به دست آمد. استفاده از انواع چسب و افزایش جذابیت آن برای بشر منجر به کشف چسبهای جدید شد و با گذر زمان، چسبهای با کاربردهای متنوع مانند موم، سریش و غیره به دست آمدند.
پس از آن، چسبهایی از شاخ، سم، استخوان و پوست حیوانات و ماهیها که برخی از نیازهای گستردهتر انسان را برطرف میکردند، به دست آمد. تا اوایل قرن ۱۹، چسبهای طبیعی با افزایش خلوص بهبود یافت.
رومیان باستان نیز برای ساخت کشتیهای خود از مواد چسبدار طبیعی استفاده میکردند. در کتب باستانی آمده است که این ماده چسبدار طبیعی به نام “سقز” (که از درختان سوزنی مانند صنوبر، کاج و سرو ترشح میشود) مورد استفاده قرار میگرفت.
پس از آن، با پیشرفت علم و صنعت، تکنولوژی استخراج و پالایش مواد نفتی به وجود آمد و این مسئله انقلابی در صنعت چسب را به همراه داشت. چسبهای حاصل از این مشتقات نفتی و قطران چوب با کیفیت بسیار بالا به دست آمدند و اکنون در جهان به وفور برای اتصال فلزات سبک، ورقها، لولهها، چوب، چرم، پلاستیک و … به کار میروند.
در حال حاضر، چسبهای شیمیایی به وفور در دنیا توسعه یافتهاند و انواع فلزات سبک، ورقها، لولهها، چوب، چرم، پلاستیکها و غیره را به یکدیگر متصل میکنند.
معرفی انواع چسب و کاربردهای آنها
در ادامه با پیلار مگ همراه باشید تا چند نوع متداول از چسبها را بررسی کنیم.
- چسب گرانول
- چسب همه کاره
- چسب تفنگی یا حرارتی
- چسب یک دو سه
- چسب فوم
- چسب سیلیکون
- چسب نواری
- چسب اپوکسی شفاف
- کاربرد چسب اپوکسی دوقلو
- چسب قطرهای
- چسب دوقلو
- چسب آهن
- چسب فوری
- چسب موکت
- چسب کاشی
- چسب ماتیکی
- چسب آکواریوم
- چسب پلی اورتان
- رزینها
- چسب پی وی سی
- چسب مایع گوترمن
- چسب صنعتی همه کاره
برای چسباندن مواد مختلف از چه نوع چسبی استفاده کنیم؟
بسیاری از خوانندگان و مخاطبان مجله پیلار مگ سوالاتی درباره چسبهای مناسب برای چسباندن مواد مختلف به یکدیگر دارند. به همین دلیل، در ادامه جدولی از مواد مختلف و نوع چسب مناسب هرکدام ارائه دادهایم تا به سوالات و نیازهای شما پاسخ دهیم.
پیلار تجارت | چوب | فلز | لاستیک | پلاستیک انعطاف پذیر | پلاستیک خشک | پارچه و چرم | کاغذ و مقوا | چینی، شیشه و سرامیک | مصالح ساختمانی |
مصالح ساختمانی | چسب معمولی و محلولی | چسب دوقلو | چسب پلی اورتان | چسب پلی اورتان | چسب پلی اورتان | چسب لاستیکی معمولی | چسب PVA | چسب دوقلو اپوکسی | چسب دوقلو اپوکسی |
چینی، شیشه و سرامیک | چسب دوقلو | چسب دوقلو | چسب پلی اورتان | چسب وینیل | چسب دوقلو | چسب لاستیکی معمولی | چسب اکلریک | چسب دوقلو | *** |
کاغذ و مقوا | چسب PVA | چسب اکلریک | چسب اکلریک | چسب وینیل | چسب اکلریک | چسب لاستیکی معمولی | چسب PVA | *** | |
پارچه و چرم | چسب PVA | چسب لاستیکی معمولی | چسب لاستیکی معمولی | چسب وینیل | چسب لاستیکی معمولی | چسب لاستیکی معمولی | *** | ||
پلاستیک خشک | چسب دوقلو | چسب دوقلو | چسب پلی اورتان | چسب وینیل | چسب لاستیکی معمولی | *** | |||
پلاستیک انعطاف پذیر | چسب وینیل | چسب وینیل | چسب پلی اورتان | چسب وینیل | *** | ||||
لاستیک | چسب پلی اورتان | چسب پلی اورتان | چسب پلی اورتان | *** | |||||
فلز | چسب دوقلو | چسب دوقلو | *** | ||||||
چوب | چسب PVA | *** |
نحوه عملکرد چسب
عملکرد چسبها بر اساس دو نیروی چسبندگی و پیوستگی است. به عبارت دیگر، نیروی چسبندگی باعث اتصال چسب به سطح میشود و نیروی پیوستگی نیرویی است که از گسستگی چسب جلوگیری میکند. به عنوان مثال، در دو لولهای که با چسب به هم متصل شدهاند؛ نیروی چسبندگی باعث اتصال چسب به لوله میشود و نیروی پیوستگی از جلوگیری از جداشدن لولهها به علت چسبندگی میآید.
چسبها بر اساس نوع واکنش در مرحله خشک شدن به دو بخش تقسیم میشوند:
- واکنشی (Reactive)
- غیر واکنشی (Nonreactive)
چسبهای واکنشی
- چسب های دوجزئی (اپوکسی) که برای انجام واکنش نیاز به دو ماده شیمیایی دارند.
- چسب های تک جزئی که نیاز به یک منبع انرژی مانند گرما، تشعشعات مختلف یا رطوبت برای انجام واکنش دارند.
چسبهای غیر واکنشی
- چسبهایی که از طریق تبخیر حلال موجود در ساختار آنها خشک میشوند.
- چسبهایی که با اعمال فشار خشک میشوند.
- چسبهایی که با کاهش دما خشک میشوند.
عملکرد چسب در شرایط مختلف
عملکرد چسبها در شرایط مختلف، مانند مقدار فشار، جنس و نوع سطح، درجه حرارت سطح و محیط، تغییر میکند. این عوامل میتوانند بر قدرت چسبندگی چسبها تأثیر بگذارند.
مواد اولیه ساخت چسب (مواد شیمیایی تشکیل دهنده چسب)
در فرآیند ساخت و تولید چسب، بر اساس نوع کاربرد و نوع جنسی که نیاز به چسباندن دارد، از مواد مختلفی استفاده میشود. یکی از مواد اساسی که در تمامی انواع چسبها به عنوان جزء اصلی و یکسان به کار میرود، پلیمر است.
اجزای تشکل دهنده انواع چسب
اجزای تشکیل دهنده چسب شامل موارد زیر است:
مواد اولیه رزین، مواد پرکننده، حلالها، نرم کنندهها، تقویتکنندهها، غلیظکنندهها، عوامل تیکسوتروپیک، آنتیاکسیدانها، مواد ضد قارچ، امولسیفایرها، و عوامل مرطوبکننده، همگی جزءهای اساسی از ترکیبات یک چسب میباشند. علاوه بر این، 4 ماده شیمیایی مهم در ساخت چسب عبارتند از:
- پترورزین
- پلی وینل الکل
- حلال سیکلو هگزانون
- غلظت دهنده تیلوز
رزینهای اولیه به عنوان یک جزء اساسی و حیاتی در ترکیب چسب عمل میکنند. در برخی مواقع، آب نیز به عنوان حلال برای رزینهای حلال مورد استفاده قرار میگیرد. مواد رزینی خاص، که به عنوان پلاستیسایزر عمل میکنند، به افزایش خواص فرمولاسیون چسب کمک میکنند.
خرید مواد اولیه جهت ساخت چسب از پیلار تجارت
به طور کلی، برای تولید انواع چسبها از یک سری مواد اولیه استفاده میشود. شرکت پیلار تجارت با تجربهای طولانی در حوزه تامین مواد اولیه شیمیایی برای صنعت چسب، محصولات با کیفیت بالا را به تولیدکنندگان چسب ارائه میدهد.
جهت مشاوره، استعلام قیمت و خرید مواد اولیه شیمیایی ساخت چسب با کارشناسان پیلار تجارت تماس حاصل نمایید.
منبع: springer