شرکت بازرگانی و شیمیایی پیلار تجارت در نظر دارد با ارائه محتوای جامع و کامل درباره خصوصیات و کاربردهای ایزوپروپیل الکل، اطلاعات لازم برای مخاطبان خود را فراهم کند تا بتوانند خریدی بهتر و مطمئن تر داشته باشند. این محتوا به همه دانشآموزان و افرادی که به کاربردهای ایزوپروپیل الکل به عنوان یک ماده شیمیایی علاقهمندند، کمک میکند.
در واقع، هدف ما این است که در این مقاله، بررسیهایی بیشتری را در زمینه کاربردهای ایزوپروپیل الکل ارائه دهیم. جهت کسب اطلاعات بیشتر، تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.
ایزوپروپیل الکل یا ایزوپروپانول، یکی از کوچکترین عناصر در گروه الکلهای ثانویه است. این ترکیب، مایعی بی رنگ، فرار و قابل اشتعال است که دارای وزن مولکولی ۶۰٫۰۹ گرم بر مول میباشد و بویی مشابه مخلوط اتیل الکل و استون دارد. کاربردهای ایزوپروپیل الکل بسیار گسترده است و در دوران کرونا بهعنوان یک ماده ضدعفونیکننده پوست مورد استفاده قرار گرفت. بهعلاوه، این ترکیب دارای سایر کاربردهای متنوعی نیز میباشد که میتواند مورد استفاده قرار گیرد.
ایزوپروپیل الکل چیست ؟
ایزوپروپیل الکل یک ترکیب شیمیایی است که به عنوان یک الکل ثانویه شناخته میشود و از اهمیت بالایی در صنایع مختلف برخوردار است. این ماده معمولاً به صورت مایع و بیرنگ تهیه میشود و در شرایط معمول دارای بوی مشابه الکل است.
ایزوپروپیل الکل در تولید محصولات ضدعفونی کننده، مواد افزودنی در صنایع رنگ، رزین، و اسانس، و همچنین در صنایع عطرسازی و آرایشی به کار میرود. همچنین، این ماده به عنوان حلال در فرآیندهای شیمیایی مورد استفاده قرار میگیرد.
انواع ایزوپروپیل الکل
انواع ایزوپروپیل الکل عبارتند از:
- ایزوپروپیل الکل تولیدی صنعتی
- ایزوپروپیل الکل فنولی
- ایزوپروپیل الکل فنولی ویژه (که حاوی مقدار بسیار کمی آب است)
هر یک از این انواع ایزوپروپیل الکل، کاربردها و ویژگیهای خاص خود را دارند که بسته به صنعت مورد استفاده، انتخاب میشوند.
کاربردهای اصلی ایزوپروپیل الکل
- داروسازی
- حلال
- صنعت پوشش و جوهر
- محصولات خانگی
- صنایع شیمیایی
موارد استفاده از ایزوپروپیل الکل
شیمیدانان آمریکایی موارد مصرف ایزوپروپیل الکل را به صورت جدول زیر اعلام کردند.
درصد خلوص ایزوپروپیل الکل (IPA) | محل استفاده |
ایزوپروپانول 5% | مصارف عمومی |
ایزوپروپانول 10% | داروسازی |
ایزوپروپانول 12% | حلال |
ایزوپروپانول 15% | صنعت پوشش و جوهر |
ایزوپروپانول 24% | مراقبتهای شخصی و محصولات خانگی |
ایزوپروپانول 34% | صنایع شیمیایی |
سایر کاربردهای ایزوپروپیل الکل
در ادامه این مقاله با ما همراه باشید تا به بررسی عمیق تر و دقیقتر کاربردهای ایزوپروپانول بپردازیم.
کاربرد ایزوپروپیل الکل در پزشکی
ایزوپروپیل الکل، یک ضدعفونیکننده موثر است که در خانهها، بیمارستانها و حتی صنایع مورد استفاده قرار میگیرد و تقریباً دو برابر اتیل الکل در ضدعفونی کردن اثربخشی دارد. علاوه بر این، از محلول ۳۰٪ ایزوپروپیل الکل برای لمینیت های دارویی و تونیکهای پوست سر استفاده میشود. کاربردهای دیگر این ماده در پزشکی عبارتند از:
- پدهای پزشکی
- الکل مالشی
- مایع پاککننده دست
ایزوپروپیل الکل به عنوان یک ماده ضد عفونی کننده و ضدباکتری قوی به طور گسترده در بیمارستانها، مراکز درمانی و آزمایشگاهها مورد استفاده قرار میگیرد.
ایزوپروپانول در تولید پدهای پزشکی
ایزوپروپانول، معمولاً در پدهای ضدعفونی مورد استفاده قرار میگیرد. این پدها به دو صورت پنبه یا گاز در بازار لوازم پزشکی دیده میشوند. محصول ایزوپروپیل الکل، توسط پرسنل کادر پزشکی برای انجام کارهای زیر مورد استفاده قرار میگیرد:
- پاکسازی ابزارهای کوچک
- پاک کردن سطوح
- تمیز کردن پوست بیمار قبل از تزریق
با استفاده از این محصول، امکان انتقال عفونتها و باکتریها کاهش مییابد و فرآیندهای پزشکی بهبود مییابد.
ایزوپروپانول در تولید الکل مالشی
ایزوپروپانول به عنوان الکل مالشی، قبل و هنگام جراحی استفاده میشود. این اقدام به منظور جلوگیری از عفونت انجام میشود. الکل مالشی، ژل پاککننده دست و پد ضد آلودگی، همگی شامل ۶۰ تا ۷۰ درصد ایزوپروپیل الکل در ترکیب خود هستند.
ایزوپروپانول در تولید مایع پاک کننده دست
به طور عمومی، در مایعهای پاککننده دست از پروپانول با غلظت ۷۵ درصد استفاده میشود. بسیاری از افراد از این ماده شیمیایی به عنوان یک ضدعفونی کننده برای جراحتها و زخمها استفاده میکنند.
استفاده از ایزوپروپانول در آزمایشگاهها
- ضدعفونی کردن و پاککردن ظروف آزمایشگاه
- ضدعفونی کردن سطوح و تجهیزات
- ضدعفونی کردن دستها در آزمایشگاه و بیمارستان
- استفاده به عنوان ماده نگهدارنده برای نمونههای بیولوژیکی
- استفاده به عنوان رقیقکننده
این کاربردها نشان از تنوع و اهمیت IPA در فعالیتهای آزمایشگاهی و پزشکی دارد.
کاربرد ایزوپروپیل الکل در صنایع شیمیایی
استفاده از ایزوپروپیل الکل به عنوان ماده اولیه در تولید استون پایدار مانع از ایجاد مشکلاتی خواهد شد، زیرا این ماده در فرآیند اکسیداسیون کومن، که روش غالب تولید استون است، استفاده میشود. علاوه براین، ایزوپروپیل الکل به عنوان ماده اولیه در تولید سایر مواد شیمیایی از جمله متیل ایزوبوتیل کتون، متیل ایزوبوتیل کربینول، ایزوپروپیل آمین و ایزوپروپیل استات مورد استفاده قرار میگیرد.
همچنین، این ترکیب به عنوان یک منبع سوخت نیز مورد استفاده قرار میگیرد. استفاده از ایزوپروپیل الکل در این کاربردها نشان از تنوع و اهمیت این ترکیب در صنایع مختلف دارد.
کاربرد ایزوپروپیل الکل به عنوان حلال
پروپیل الکل به عنوان یک حلال به طور گسترده مورد استفاده قرار میگیرد. این ماده بهعنوان حلال در صنایع مختلف از جمله صنایع رنگ، رزین، لاستیک، پلاستیک، عطرسازی، پزشکی و داروسازی، شیمیایی و … به کار میرود. به عنوان یک حلال، ایزوپروپیل الکل قابلیت حل کردن مواد مختلف را دارد و برای استخراج، تهیه مواد اولیه، تمیزکاری و فرآیندهای شیمیایی دیگر مورد استفاده قرار میگیرد.
کاربرد ایزوپروپیل الکل در صنعت خودروسازی
پروپانول، به عنوان یک ماده افزودنی سوخت، در صنعت خودروسازی استفاده میشود. علاوه بر این کاربرد، موارد دیگر استفاده از ایزوپروپانول در صنعت خودروسازی عبارتند از:
- استفاده به عنوان ماده سوختی
- استفاده به عنوان پاککننده شیشه
- استفاده به عنوان حذفکننده موم یا ترکهای باقیمانده
کاربرد ایزوپروپیل الکل در مصارف خانگی
حضور ایزوپروپیل الکل در مصارف خانگی نیز بسیار رایج است. این ترکیب به عنوان یک ضدعفونیکننده و پاککننده سطوح در خانهها مورد استفاده قرار میگیرد. علاوه بر این کاربرد، موارد دیگر استفاده از ایزوپروپیل الکل در منازل عبارتند از:
- تمیز کردن برسهای آرایش: برای ضدعفونی کردن برسهای آرایش مورد استفاده قرار میگیرد.
- پاک کردن سینک و کروم: الکل مالشی سطوح را تمیز و براق میکند.
- ضدعفونی کننده خانگی: اسپری کردن اپروپانول موجب تمیز و ضدعفونی شدن سطوح میشود.
- خوش بو کننده کفش: برای رفع بوی نامطبوع کفش استفاده میشود.
- ضدعفونی کننده سطوح کامپیوتر و تلفن همراه.
- ضدعفونی کننده اسفنج ظرفشویی: پروپانول موجب افزایش طول عمر اسفنج میشود.
- تمیز کردن تختهوایتبردها و عینک.
کاربرد ایزوپروپیل الکل در مشروبات الکلی
مصرف ایزوپروپیل الکل (IPA) در مشروبات الکلی مضر است و از این رو، استفاده از آن در تهیه مشروبات الکلی مرگبار میباشد.
کاربرد ایزوپروپیل الکل در صنعت چاپ
در فرآیند چاپ افست، از محلول میرایی برای جلوگیری از انتقال جوهر به عناصر غیر تصویری صفحه چاپ استفاده میشود. این محلول شامل آب و ایزوپروپیل الکل (IPA) است که جوهر را از انتقال به سطوح غیر تصویری محافظت میکند. ایزوپروپیل الکل نقش مهمی در کاهش کشش سطحی محلول مرطوب کننده و افزایش خیس شدن و چسبندگی بهتر جوهر بر روی سطح صفحات چاپ دارد. با این حال، تبخیر کامل IPA ممکن است منجر به ایجاد علائم ناخوشایندی مانند سردرد، سرگیجه و تحریک چشم شود.
سوالات متداول
آیا ایزوپروپیل الکل خاصیت ضد میکروبی دارد؟
بله، ایزوپروپیل الکل (IPA) دارای خاصیت ضدمیکروبی است و میتواند با نفوذ به دیواره سلولی میکروبها، آنها را از بین ببرد. این خاصیت ضدمیکروبی از طریق تخریب ساختار سلولی میکروبها ایجاد میشود. IPA به عنوان یک ضدعفونی کننده قوی و بدون زیان مورد استفاده قرار میگیرد، بهویژه در صنایع بهداشتی و پزشکی.
ایزوپروپیل الکل(IPA) یا ایزوپروپانول چگونه تولید میشود؟
فرایند تولید ایزوپروپیل الکل به این صورت است که ابتدا پروپیلن از پالایش سوختهای فسیلی مانند نفت خام، گاز طبیعی و زغال سنگ به دست میآید. سپس، در یک فرآیند واکنشی، پروپیلن در حضور یک کاتالیست اسیدی مانند سولفوریک اسید به ایزوپروپیل الکل تبدیل میشود.
آیا وجود ایزوپروپیل الکل در صنعت چاپ ضروری است ؟
ایزوپروپیل الکل در صنعت چاپ مورد استفاده قرار میگیرد اما وجود آن ضروری نیست. به دلیل تاثیرات منفی بر صحت و محیط زیست، از جمله ایجاد آلودگی هوا و خطرات سلامتی، روشهای جایگزین بدون استفاده از ایزوپروپیل الکل در صنعت چاپ قابل استفاده است.
تفاوت ایزوپروپیل الکل با اتانول در چیست؟
تفاوت اصلی بین ایزوپروپیل الکل و اتانول (الکل اتیلیک) در ساختار شیمیایی و خواص فیزیکی و شیمیایی آنها است.