آب اکسیژنه یا هیدروژن پراکسید، یک ترکیب شیمیایی با فرمول H₂O₂ است که از دو اتم هیدروژن و دو اتم اکسیژن تشکیل شده است. این ترکیب، به عنوان یک ماده شیمیایی اکسیژنه، در زمینههای مختلفی از جمله پزشکی، آرایشی، و حتی در خانه به کار میرود. در این مقاله از پیلار مگ، به بررسی ویژگیها، کاربردها، اطلاعات مفید و هر آنچه که نیاز داشته باشید در مورد آب اکسیژنه پرداخته خواهد شد.
آب اکسیژنه چیست؟
بهتر این مقاله رو با پاسخ به سوال که آب اکسیژنه چیست؟ شروع کنیم… آب اکسیژنه یا هیدروژن پراکسید، یک ترکیب شیمیایی است که از دو اتم هیدروژن و دو اتم اکسیژن تشکیل شده است. این ترکیب به صورت مایع بیرنگ یا کریستالی در حالت حبابهای بزرگ ظاهر میشود. آب اکسیژنه به عنوان یک ماده ضدعفونیکننده و درمانی به وسیله آزادسازی اکسیژن، در بسیاری از صنایع و محصولات بهداشتی مورد استفاده قرار میگیرد.
ترکیب آب اکسیژنه دارای خواص ضدعفونیکننده است و به عنوان یک اکسیژن قوی که اکسیژن آزاد را آزاد میکند، مورد استفاده قرار میگیرد. این ترکیب قابلیت اکسیژنهسازی بالایی دارد و برای تقویت سیستم ایمنی بدن، بهبود عملکرد گوارش و افزایش انرژی بدن بسیار مفید است. همچنین، آب اکسیژنه به عنوان یک ترکیب آنتیاکسیدانی نیز شناخته شده است.
به طور کلی، آب اکسیژنه به عنوان یک ترکیب شیمیایی مفید و کاربردی در بسیاری از صنایع و حوزههای مختلف استفاده میشود. از جمله کاربردهای آن میتوان به صنایع آرایشی و بهداشتی، پزشکی، دندانپزشکی، محیط زیست و بهبود کیفیت آب، صنایع غذایی و دارویی اشاره کرد. همچنین، آب اکسیژنه به عنوان یک مکمل غذایی و علاجی نیز مورد استفاده قرار میگیرد.
تعریف علمی آب اکسیژنه
آب اکسیژنه یا هیدروژن پراکسید، که به عنوان Hydrogen Peroxide نیز شناخته میشود، یک مایع آبی رنگ، شفاف و ناپایدار است. برای افزایش پایداری، معمولاً این ماده را در یک محلول اسیدی ضعیف نگهداری میکنند. آب اکسیژنه در دو گرید صنعتی و خوراکی یا شیمیایی در بازار موجود است و بیشترین تراکم وزنی آن به ترتیب 35 درصد، 50 درصد، 60 درصد و 70 درصد وزنی است.
ویژگیهای شیمیایی آب اکسیژنه
آب اکسیژنه به دلیل حاوی اکسیژن فعال، یک اکسیدان قوی محسوب میشود. این ترکیب، به صورت مایع شفاف به رنگ آبی-بنفش در دمای اتاق و تحت فشار جو به شکل مایع با رنگ سفید کریستالی متبدل میشود. همچنین، آب اکسیژنه دارای خواص ضدعفونیکننده است و برای تعقیم و استریل کردن سطوح مختلف به کار میرود.
فواید آب اکسیژنه یا هیدروژن پراکسید
آب اکسیژنه یا هیدروژن پراکسید به عنوان یک ترکیب شیمیایی، دارای فواید بسیاری برای سلامتی و بهبود عمومی بدن میباشد. استفاده از هیدروژن پراکسید میتواند بهبود در روند هضم غذا، افزایش قدرت ایمنی بدن، و بهبود عملکرد ضد عفونی کننده داشته باشد که بسیار مفید است.
یکی از مزایای این ماده، تقویت سیستم گوارشی است. با استفاده منظم از آن، میتوان بهبود قابل توجهی در فرآیند هضم غذا و جذب مواد مغذی داشت. همچنین، آب اکسیژنه میتواند به عنوان یک ضد عفونی کننده طبیعی عمل کند و در کاهش عفونتهای مختلف بدن نقش داشته باشد.
استفاده از آب اکسیژنه ممکن است منجر به افزایش سطح اکسیژن در بدن شود و از فعالیت میکروبی و ویروسی درون آن جلوگیری نماید. همچنین، این ماده ممکن است تاثیر مثبتی بر روی قدرت ایمنی بدن داشته باشد. با مصرف منظم آب اکسیژنه، میزان آنتیاکسیدانها در بدن افزایش مییابد که به نوعی به سیستم ایمنی بدن کمک میکند تا با عوامل بیماریزا مقابله کرده و به حفظ سلامت بدن کمک نماید.
مشخصات فنی آب اکسیژنه (هیدروژن پراکسید)
نام: | آب اکسیژنه یا هیدروژن پراکسید |
نام ماده شیمیایی | Hydrogen Peroxide |
فرمول شیمیایی | H۲O۲ |
جرم مولی | 34.0147 گرم بر مول |
شکل ظاهری | محلول آبی رنگ و شفاف |
دمای ذوب | منفی 0.43 درجه سانتیگراد |
دمای جوش | 150 درجه سانتی گراد |
عدد اسیدی | 11.75 |
فشار بخار | 5 میلیمتر جیوه |
حلالیت | محلول در آب، اتر و الکل |
خواص آب اکسیژنه
آب اکسیژنه یا هیدروژن پراکسید، به دلیل خواص متعددی که دارد، در صنایع مختلف به عنوان یک ماده پرکاربرد شناخته میشود. در ادامه به برخی از خواص این ماده اشاره میشود:
1. مقاومت در محیطهای اسیدی و بازی
آب اکسیژنه بسیار اثربخش در محیطهای اسیدی و بازی عمل میکند، که این ویژگی آن را برای کاربردهای مختلف ایدهآل میسازد.
2. چندمنظوره و قابلیت استفاده گسترده
به عنوان یک مایع شیمیایی، آب اکسیژنه به سادگی در امور گوناگون مورد استفاده قرار میگیرد و در مختلف صنایع به کار میرود.
3. خاصیت ضدعفونی کننده
خاصیت ضدعفونی کننده این ماده، آن را به یک ابزار مؤثر در مقابله با میکروبها و عفونتها تبدیل میکند.
4. براق کننده
از آب اکسیژنه به عنوان یک براق کننده نیز استفاده میشود که به سطوح لاستیکی یا فلزی براقیت میبخشد. با توجه به این خواص، آب اکسیژنه به عنوان یک ماده چندمنظوره و کارآمد در صنایع مختلف به کار میرود.
انواع هیدروژن پراکسید:
آب اکسیژنه بسته به نوع مصرفی که دارد، به سه دسته کلی تقسیم میشود. در این قسمت به معرفی انواع آن میپردازیم:
آب اکسیژنه خوراکی
یکی از انواع آب اکسیژنه، نوع خوراکی میباشد که به دو نوع ۳۵ درصد و ۵۰ درصد تقسیم میشود. این دسته از هیدروژن پراکسید در کاربردهای فراوانی در صنایع مختلف دارند. اگر بخواهیم اکسیژنه خوراکی را با سایر آب اکسیژنه ها مقایسه کنیم، میتوان گفت که گرانتر از دیگر انواع آن میباشد. زیرا هزینه زیادی صرف فرآیند تولید آن میشود.
پراکسید هیدروژن آزمایشگاهی
نوع دوم، نوع آزمایشگاهی میباشد. این نوع اکسیژنه در فرآیندهای تحقیقاتی و علمی مورد استفاده قرار میگیرند. این نوع از آب اکسیژنه از درصد خلوص بسیار بالایی برخوردار است.
آب اکسیژنه صنعتی
کاربردی ترین نوع آب اکسیژنه، نوع صنعتی میباشد. این نوع اکسیژنه با دو غلظت ۳۵ درصد و ۵۰ درصد در بازار موجود است که هر کدام کاربرد مختص به خود را دارند. پراکسید هیدروژن خطرات خاص خود را دارد، به همین علت فقط میتوان از آن در صنعت استفاده کرد.
هیدروژن پراکسید چگونه تولید می شود؟
از سال ۱۸۸۰، هیدروژن پراکسید به عنوان یک محصول تجاری شناخته میشود. این ماده، برای اولین بار در انگلستان با سوزاندن نمک باریم (Ba) تولید شد که این فرآیند باعث تولید پراکسید باریم (BaO2) شد. پس از آن، پراکسید باریم در آب حل شد و هیدروژن پراکسید تولید شد. تولید هیدروژن پراکسید از قرن نوزدهم به حد زیادی افزایش یافته است و امروزه سالانه حدود نیم میلیارد کیلوگرم از این ماده تولید میشود.
روش تولید هیدروژن پراکسید
برای تولید هیدروژن پراکسید، از دو روش الکترولیز و خوداکسایش استفاده میشود.
روش الکترولیز
ابتدا محلول سولفوریک اسید و سولفات هیدروژن آمونیوم با یکدیگر و با شدت بسیار بالا الکترولیز میشود. در نهایت، آند پراکسید هیدروژن حاصل خواهد شد. از طرفی، یون پراکسو دی سولفات هیدرولیز شده و از هیدرولیز آن H2O2 ساخته میشود. با استفاده از روش تقطیر در دمای بالا و فشار پایین، هیدروژن پراکسید جدا شده و محلول رقیق هیدروژن پراکسید به دست میآید. در ادامه با تقطیر آن در فشار کم، آب اکسیژنه ساخته میشود.
روش خوداکسایش
در این روش، یکی از مشتقات حاصل شده از آنتراکینون مانند ۲-اتیل آنترا هیدروکینون با هیدروژن واکنش نشان داده و به اتیل آنتراکینون تبدیل میشود. در نهایت، با عبور هوا از این ماده، هیدروژن پراکسید یا همان آب اکسیژنه تشکیل میشود.
خواص آب اکسیژنه
پراکسید هیدروژن خواصی متعدد دارد که به سلامتی و بهبود عمومی بدن کمک میکند. این ترکیب میتواند روند هضم غذا را بهبود داده و عملکرد گوارش را بهبود بخشد.
- ضد باکتریایی و ضد قارچ
- ضد اکسیدانی
- تسکین درد دندان
فواید آب اکسیژنه برای سلامت انسان
آب اکسیژنه با درصد خلوص پایین نه تنها برای سلامت انسان مضر نیست، بلکه فواید بسیار زیادی هم دارد. این ماده همچنین مورد تأیید سازمان غذا و دارو آمریکا یا همان FDA قرار دارد. با این حال، به یاد داشته باشید که آب اکسیژنه با غلظت بالا در تماس با پوست ممکن است موجب ایجاد سوزش، تاول و قرمزی شود. از طرفی دیگر، حتماً از تماس این ماده با چشمان خود خودداری کنید، زیرا ممکن است باعث ایجاد آسیبهای جبرانناپذیری شود.
- درمان بوی بد دهان
- درمان گلودرد
- درمان موم اضافی گوش
- سفیدکردن دندانها
- درمان پوست خشک
- درمان کردن قارچ پا
- رفع بوی نامطبوع بدن
کاربرد آب اکسیژنه چیست؟
آب اکسیژنه یا هیدروژن پراکسید ویژگیهای خاصی دارد که آن را به مایعی پرکاربرد تبدیل کرده است. این مایع مهم در صنایع مختلف مصارف متعددی دارد. از جمله کاربردهای آب اکسیژنه میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
1. کاربرد آب اکسیژنه در صنعت کاغذسازی
آب اکسیژنه در صنعت کاغذسازی برای از بین بردن رنگ خمیر چوب استفاده میشود. به عنوان بلیچینگ برای ملانین مو نیز مورد استفاده قرار میگیرد.
2. کاربرد آب اکسیژنه به عنوان ضد عفونی کننده
در مواردی که نیاز به از بین بردن ویروسها، باکتریها و میکروبها است، آب اکسیژنه به عنوان یک مایع ضدعفونیکننده بیخطر مورد استفاده قرار میگیرد.
3. کاربرد آب اکسیژنه به عنوان شوینده و سفیدکننده
در شویندههای لباس و ماشین لباسشویی، آب اکسیژنه به عنوان یک سفیدکننده ضعیف استفاده میشود.
4. کاربرد آب اکسیژنه در کشاورزی و سلامت گیاهان
در کشاورزی، هیدروژن پراکسید به رفع آفات و حشرات در محصولات زراعی کمک میکند و از بین بردن آفات بدون آسیب به گیاهان را انجام میدهد. همچنین، آب اکسیژنه به عنوان یک آنتی باکتریال مؤثر در کشاورزی برای مقابله با آفات و حشرات استفاده میشود.
این ترکیب به افزایش میزان ریشه گیاهان و کاهش قارچها و بیماریهای خاکی نیز کمک میکند. استفاده از آب اکسیژنه در آبیاری محصولات به گیاهان اکسیژن بیشتری میرساند و در تقویت ریشه گیاهان نیز مؤثر است.
5. کاربرد آب اکسیژنه در صنعت دام و طیور
در صنعت دام و طیور، سیستمهای تأمین آب آشامیدنی با آب اکسیژنه ضدعفونی میشوند، که به افزایش میزان شیردهی دام و طیور کمک میکند.
6. کاربرد آب اکسیژنه در صنایع آرایشی و بهداشتی
در صنایع لوازم آرایشی و بهداشتی، آب اکسیژنه به عنوان یک ضد عفونیکننده مؤثر برای کاهش میکروبها و ویروسها مورد استفاده قرار میگیرد.
7. کاربرد آب اکسیژنه در صنعت نساجی
آب اکسیژنه در صنعت نساجی به رنگ سفید کردن الیاف مصنوعی و طبیعی مورد استفاده قرار میگیرد.
8. کاربرد آب اکسیژنه در پزشکی و داروها
هیدروژن پراکسید به عنوان یک آنتی باکتریال مؤثر، در حوزه پزشکی و داروسازی کاربردهای گستردهای دارد. این ترکیب شیمیایی برای ضدعفونی کردن زخمها و عفونتها به کرات به کار گرفته میشود. در تولید خمیر دندان و دهانشویهها نیز به منظور کاهش سوزش و التهابات لثهای به کار میرود. اما برای زخمها و سوختگیهای عمیق، بهتر است از آب اکسیژنه پرهیز شود.
9. کاربرد آب اکسیژنه در معادن
آب اکسیژنه در صنایع معدنی به عنوان یک ماده اکسیدان موثر مورد استفاده قرار میگیرد. این ترکیب شیمیایی برای جدا کردن ناخالصیهای موجود در سنگهای معدنی، به ویژه سولفیدها، استفاده میشود. آنتی اکسیدان قوی هیدروژن پراکسید به جدا کردن مواد ارزشمند مانند طلا و اورانیوم کمک میکند.
10. کاربرد آب اکسیژنه در سفید کردن قند و شکر
آب اکسیژنه به عنوان یک سفیدکننده مؤثر برای قند و شکر در صنعت غذایی به کار میرود. این ماده غیر سمی و ارزان قیمت، در فرآیند سفید کردن این مواد مصرف میشود و هیچ مشکلی برای مصرف در مواد خوراکی ایجاد نمیکند.
دیگر کاربردهای هیدروژن پروکساید
- از آب اکسیژنه برای از بین بردن مواد زاید و مواد آلی در آب استخرها استفاده میشود.
- در بخش آرایشی و بهداشتی برای تهیه خمیردندان، رنگ مو و … استفاده میگردد.
- در بخش داروسازی برای تولید داروهایی چون هموستاتیک و از بینبرنده پاتوژنها استفاده میگردد.
- برای درمان بیماریهایی چون آسم، دیابت، میگرن و … مورد استفاده قرار میگیرد.
- در بخش صنعتی به عنوان یک اکسیدکننده بسیار قوی در محیطهای اسیدی و بازی استفاده میشود.
- با توانایی کنترل انواع آفتها، قارچها، کپکها و…، از آن در صنعت کشاورزی به منظور دفع آفات استفاده میشود.
مکمل آب اکسیژنه
در زمینه تغذیه و ورزش، توجه به استفاده از این محصول به عنوان مکمل برای بهبود عملکرد بدن و افزایش سطح انرژی حائز اهمیت است. آب اکسیژنه حاوی هیدروژن پراکسید است که اکسیژن به بدن تأمین میکند و در نتیجه خستگی را کاهش داده و استقامت فیزیکی را افزایش میدهد.
این مکمل به عنوان یک منبع اکسیژن ذوبپذیر در آب استفاده میشود و علاوه بر ورزشکاران حرفهای، برای علاقمندان به ورزش و افرادی که دستاوردهای بیشتری را در تمرینات خود میخواهند، مفید است.
با مصرف این ماده به عنوان مکمل، میتوان عملکرد ماهرانهتر و بهتری در تمرینات و ورزشهای مختلف داشت. این مکمل میتواند زمان بازیابی عضلات را کاهش داده و میزان استقامت فیزیکی را افزایش دهد. همچنین، مصرف این ماده میتواند بهبود آمادگی جسمانی، بالا بردن ظرفیت تحمل ورزشی و کاهش خستگی پس از تمرینات سخت را فراهم کند.
استفاده بهینه از مکمل
برای بهرهمندی بهینه از آب اکسیژنه به عنوان مکمل، معمولاً توصیه میشود که آن را پیش از شروع تمرین یا ورزش مصرف کنید. مقدار و زمان مصرف آب اکسیژنه باید به گونهای باشد که بتواند به نیازهای بدن شما در حین تمرینات ورزشی پاسخ دهد. البته، قبل از استفاده از هرگونه مکمل، بهتر است با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید تا بتوانید از آن به نحو احسن استفاده کنید و همچنین نکاتی راجع به دوز و مدت زمان مصرف دقیق آن را دریافت کنید.
کپسول هیدروژن پراکسید
کپسولهای آب اکسیژنه یک روش محبوب برای مصرف این ماده به صورت سریع و آسان است. این کپسولها حاوی آب اکسیژنه غلیظی هستند که درون یک کپسول نگه داری میشوند. مزایای زیادی در استفاده از این کپسولها وجود دارد.
- اولاً، به دلیل حجم کوچک و سبک بودن، بسیار مناسب برای حمل و نقل آسان هستند و شما میتوانید آنها را همراه خود به هر جایی که بروید ببرید و در هر زمانی که نیاز دارید مصرف کنید.
- ثانیاً، استفاده از کپسولهای پراکسید هیدروژن به شما اجازه میدهد دقیقاً مقدار مورد نیاز خود را مصرف کنید، که این باعث کاهش هدررفت این ماده و افزایش بهرهوری مصرف میشود. همچنین، کپسولها دارای طعم و بوی کمتری نسبت به آب اکسیژنه مایع هستند، بنابراین میتوانید آن را به راحتی مصرف کنید بدون اینکه طعم و بوی ناخوشایندی را تجربه کنید.
از آنجایی که کپسولهای این ماده در دسترس هستند و در بستهبندیهای مختلفی عرضه میشوند، میتوانید آنها را به راحتی در فروشگاهها یا بصورت آنلاین خریداری کنید. قبل از خرید، بهتر است از جنس، محتوا و توصیههای استفاده روی بستهبندی کپسولها مطلع شوید تا اطمینان حاصل کنید که دارای استانداردهای لازم برای مصرف ایمن هستند.
همچنین، ممکن است بهتر باشد قبل از مصرف به متخصص مراجعه کنید تا راهنماییهای لازم را درباره مصرف کپسول آب اکسیژنه دریافت کنید.
جدول مقایسه هیدروژن پراکسید مایع و کپسول هیدروژن پراکسید
عوامل | مایع | کپسول |
حمل و نقل | نیاز به بطریها و بستهبندیهای بزرگتر | سبک و کوچک، حمل و نقل آسان |
طعم و بو | بعضی افراد ممکن است طعم و بوی ناخوشایندی را تجربه کنند | با طعم و بوی کمتری مصرف کنید |
مصرف دقیق | ممکن است دشواری در تعیین مقدار دقیق مورد نیاز | مقدار دقیق و مورد نیاز را مصرف کنید |
مزایا و عوارض اب اکسیژنه
هیدروژن پراکساید دارای مزایا و معایب زیادی است که مهم ترین آنها عبارتند از:
مزایا | عوارض |
تقویت سیستم ایمنی بدن | بیخوابی |
بهبود عملکرد ریهها و تنفس عملکردی | تحریک نعوظ معده |
افزایش سطح انرژی و کارایی بدن | احساس تهوع و استفراغ |
راهنماییهای استفاده صحیح از آب اکسیژنه
برای کاهش احتمال عوارض جانبی و استفاده صحیح از آب اکسیژنه، موارد زیر را رعایت کنید:
- مطابق دستورالعمل تولید کننده، مقدار مناسبی از این ماده را مصرف کنید و از مصرف بیش از حد خودداری کنید.
- پیش از استفاده، دستورالعملها و هشدارهای محصول را به دقت مطالعه کنید.
- آنرا در محیط خشک و خنک نگهداری کنید و از تماس با نور مستقیم آفتاب و حرارت زیاد جلوگیری کنید.
- دقت کنید که این ماده را به طور کامل دریافت کنید و هیچ قطرهای از آن را حاوی نگه ندارید.
با رعایت این راهنماییها و در صورت بروز هرگونه عارضه غیر طبیعی، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا ادامه استفاده از آب اکسیژنه را بررسی کند.
نکات ایمنی کار با آب اکسیژنه
در تعامل با پوست دست و تماس با چشم، آب اکسیژنه بسیار حساسیتزا است. بنابراین، در حین استفاده از این ماده، به نکات ایمنی زیر توجه کنید:
- از تماس مستقیم با چشم یا پوست دست خود خودداری کنید، زیرا ممکن است باعث حساسیت و سوختگی شود.
- در هنگام کار با آب اکسیژنه، از ماسک، عینک محافظ و دستکش استفاده کنید.
- سعی کنید در محیط باز یا در مکانی با تهویه مناسب با این ماده کار کنید.
- به دقت از تماس ماده با چشم یا پوست دوری کنید تا از حوادث ناخوشایند جلوگیری شود.
- از استنشاق این ترکیب پرهیز کنید، زیرا ممکن است برای ریه مضر باشد و به مرور زمان تبدیل به یک آسم خفیف شود.
خرید آب اکسیژنه
در حین خرید آب اکسیژنه، اهمیت بسیاری به نکات زیر بدهید تا بهترین تجربه خرید را داشته باشید:
1. معتبر بودن فروشنده:
- اطمینان حاصل کنید که فروشنده از یک منبع معتبر و قابل اعتماد است.
- بررسی کنید که آیا فروشنده دارای مجوزهای لازم برای فعالیت است.
- اطمینان حاصل کنید که محصولات مطابق با استانداردهای مربوط عرضه میشوند.
2. کیفیت محصول:
- اطمینان حاصل کنید که آب اکسیژنه مورد نظرتان کیفیت بالا و خالصی داشته باشد.
- از نمونههای تست شده استفاده کنید و در صورت امکان آنها را بررسی کنید.
3. قیمت:
- مقایسه قیمتها را انجام دهید و قیمتی را انتخاب کنید که با بودجهتان سازگار باشد.
- توجه داشته باشید که کیفیت محصول همیشه بر اولویت قرار بگیرد و از خرید از فروشندههای بسیار ارزان قیمت خودداری کنید.
4. ارزیابی و نظرات مشتریان:
- نظرات دیگران در مورد فروشنده و محصولاتش میتواند به شما کمک کند تا تصمیم بهتری بگیرید.
- قبل از خرید، دیدگاهها و نظرات مشتریان را بررسی کنید.
با بررسی دقیق همه این نکات، بهترین تجربه را در خرید آب اکسیژنه داشته و از کیفیت و اعتماد به نفس خود اطمینان حاصل کنید.
خرید و استعلام قیمت آب اکسیژنه
جهت مشاوره و خرید آب اکسیژنه از شرکت بازرگانی پیلار تجارت با شماره 02177740003 تماس بگیرید.